Nowy wzór umowy na realizację recept

W piątek (9 grudnia) na stronie Ministerstwa Zdrowia zamieszczone zostało Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 grudnia 2011 r. w sprawie ogólnych warunków umów na realizację recept oraz ramowego wzoru umowy na realizację recept. Jest to jeden z brakujących aktów wykonawczych, niezbędnych dla zapewnienia funkcjonowania Ustawy refundacyjnej wchodzących w życie 1 stycznia 2012 r. Poniżej przedstawiamy istotne modyfikacje w porównaniu do wersji prezentowanych w ramach prac legislacyjnych, z uwzględnieniem zmian wychodzących naprzeciw postulatom środowiska aptekarskiego. Wskazujemy także rozwiązania, które zostały przyjęte pomimo krytyki aptekarzy.

Z lektury ostatecznego tekstu rozporządzenia wynika, że część propozycji środowiska aptekarskiego została uwzględniona w treści rozporządzenia. Przykładowo, z dokumentu usunięto wiele przesłanek kar umownych, a także zmniejszono ich wymiar w sytuacjach, w których kary wciąż są przewidywane. Wprowadzono także rozwiązanie łagodzące ewentualne obciążenia finansowe (możliwość rozłożenia przez Fundusz należności wraz z odsetkami na raty).

Jednocześnie, pozostawiono wiele mechanizmów wzbudzających poważny sprzeciw aptekarzy (np. możliwość bieżącego potrącania przez Fundusz przysługujących mu należności z wartości refundacji należnej aptece).

Najważniejsze zmiany zmniejszające poziom restrykcyjności Ogólnych Warunków Umów oraz ramowego wzoru umowy względem projektu rozporządzenia z 11.07.2011 oraz zmian do tego projektu na dalszych etapach prac:

• Podmiot prowadzący aptekę jest nadal zobowiązany do poinformowania Funduszu o każdej zmianie ewidencji osób zatrudnionych w aptece, ale nie musi już tego dokonywać w formie aneksu do umowy, jak było poprzednio planowane. Zrezygnowano w ogóle z obowiązku informowania o zmianie harmonogramu pracy apteki, a także stosowania kar umownych w przypadku wykonywania umów na realizację recept niezgodnie z harmonogramem apteki.
• Obowiązek pisemnego powiadomienia NFZ o zniszczeniu, utracie lub kradzieży recept w ciągu 7 dni od ujawnienia tych zdarzeń, a nie ich wystąpienia. Ponadto, niedopełnienie tego obowiązku nie będzie skutkowało obowiązkiem zwrotu refundacji uzyskanej na podstawie takich recept.
• Wykreślenie obowiązku pisemnego powiadomienia NFZ o nieprowadzeniu działalności aptecznej oraz zawieszeniu prowadzenia działalności gospodarczej. W poprzedniej wersji niedopełnienie tego obowiązku łączyło się z karą umowną 3000 zł.
• Nakładanie kwotowych kar umownych w wysokości 200 zł (poprzednio miały wynosić 500 zł) za określone przypadki nieprawidłowości nie tylko ujawnione (poprzednia wersja), ale także potwierdzone w trakcie kontroli. Wśród podstaw nakładania kwotowych kar umownych zrezygnowano m.in. z przypadków nieuzasadnionej odmowy realizacji recept.
• Procentowe kary umowne w wysokości do 2% (poprzednio do 10%) refundacji uzyskanej w ostatnich 12 bądź 24 okresach rozliczeniowych. Usunięto także możliwość nakładania tego rodzaju kary w przypadku pobierania opłat za leki refundowane w wysokości niezgodnej z obowiązującymi przepisami.
• Wprowadzona została możliwość zawarcia pisemnego porozumienia w sprawie rozłożenia na raty należności wobec Funduszu.
• Zwrot refundacji na podstawie recepty zrealizowanej z naruszeniem przepisów Ustawy refundacyjnej, Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych lub Ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty. Zrezygnowano ze zwrotu refundacji w związku z naruszeniem Ogólnych Warunków Umów.

Jednocześnie można wskazać szereg rozwiązań z prac legislacyjnych, które zostały pozostawione w rozporządzeniu, choć spotkały się z krytyką aptekarzy. Znalazło to swoje odbicie w uwagach zawartych na 28 stronach protokołu rozbieżności po konferencjach uzgodnieniowych (konferencje odbyły się w Ministerstwie Zdrowia w dniach 15 lipca i 10 sierpnia 2011 r.). Opierając się na protokole rozbieżności można wymienić następujące kwestie, które nadal będą budzić kontrowersje:

• Przedmiotem umowy pozostają świadczenia stron związane z wydawaniem leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. Aptekarze kwestionowali takie określenie przedmiotu umowy, jako wykraczające poza ustawową delegację. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 41 ust. 8 ustawy refundacyjnej Minister Zdrowia jest zobowiązany by określić „ogólne warunki umów na realizację recept oraz ramowy wzór umowy na realizację recept, kierując się koniecznością zapewnienia właściwej ich realizacji.”. Natomiast „umowa na realizację recept” jest definiowana, jako umowa na wydawanie refundowanego leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobu medycznego na receptę (art. 41 ust. 1 Ustawy refundacyjnej). Jak wskazywano, wyjście poza zakres materii określony w ustawowej delegacji może prowadzić do naruszenia art. 92 ust. 1 Konstytucji.
• Zachowanie możliwości dokonywania potrąceń przez Fundusz z należności Funduszu wobec aptek (potrącenia z przysługującej refundacji). Zgodnie z uwagami przedstawicieli środowisk aptekarskich, jest to problematyczne ze względu na mogące występować trudności z zachowaniem płynności finansowej.
• Pozostawione zostało zobowiązanie do przyjmowania do realizacji recept, spełniających kryterium czytelności. Kryterium to było krytykowane, jako trudne do obiektywnej weryfikacji i stwarzające pole dla uznaniowości urzędników.
• Uzależnienie wysokości procentowych kar umownych od kwoty refundacji uzyskanej przez aptekę od NFZ w 12 albo 24 okresach rozliczeniowych albo dotychczas uzyskanej refundacji w przypadku aptek, z którymi umowa jest wykonywana krócej niż przez 12 bądź 24 okresy rozliczeniowe. Może to oznaczać, że apteki z krótszym stażem na rynku, na podstawie takiego samego naruszenia umowy, otrzymają niższą karę umowną niż apteki działające dłużej.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 grudnia 2011 r. w sprawie ogólnych warunków umów na realizację recept oraz ramowego wzoru umowy na realizację recept jest dostępne
tutaj.

Polecamy także zapoznanie się z uwagami do rozporządzenia opracowanymi przez Biuro Prawne Naczelnej Izby Aptekarskiej załączone do Komunikatu Prezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej z dn. 10 grudnia 2011 r.