Zamiast jednej superinspekcji ds. żywności, przejęcie kompetencji Inspekcji Handlowej przez IJHARS

Od wielu lat ustawodawca zapowiada utworzenie jednej superinspekcji odpowiedzialnej za urzędową kontrolę żywności w Polsce. Nadzór nad żywnością w Polsce należy do jednych z bardziej rozdrobnionych na terenie Unii Europejskiej. Zamiast pełnej konsolidacji, ustawodawca zdecydował się na połączenie dwóch z kilku inspekcji odpowiedzialnych za kontrolę żywności: Inspekcji Handlowej oraz IJHARS. Z dniem 1 lipca br. weszła w życia ustawa z dnia 23 stycznia 2020 r. o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz niektórych innych ustaw, która w znacznym stopniu poszerza zakres sprawowania kontroli żywności przez Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS).

Najważniejszą zmianą wprowadzaną przez ustawę jest przejęcie przez IJHARS kompetencji w zakresie nadzoru nad jakością handlową artykułów rolno-spożywczych w obrocie detalicznym (m.in. w sklepach), co dotychczasowo należało do zadań Inspekcji Handlowej. Obecnie jeden organ odpowiada więc za kontrolę żywności zarówno na etapie produkcji żywności, jak i obrotu detalicznego w zakresie jej jakości handlowej.

Na mocy nowej ustawy IJHARS powierzono również:

1. kontrolę oznakowania wprowadzanych do obrotu produktów genetycznie zmodyfikowanych (produktów GMO),
2. kontrolę oznakowania genetycznie zmodyfikowanej żywności w zakresie wymagań unijnych,
3. kontrolę prawidłowości wprowadzania do obrotu i oznakowania materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością;
4. kontrolę pasz (karm) dla zwierząt domowych, w obrocie detalicznym, z wyłączeniem obrotu tymi paszami prowadzonego przez zakłady lecznicze dla zwierząt

Ustawodawca poszerzył także kompetencje Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, poprzez umożliwienie mu nadzoru nad sposobem przeprowadzania kontroli przez wojewódzkich inspektorów oraz umożliwiając dokonywanie zabezpieczenia w toku przeprowadzanej kontroli. Ponadto IJHARS może uzyskać dostęp do informacji podatkowej dotyczącej kontrolowanego podmiotu – od dnia 1 lipca organy podatkowe mogą bowiem udostępniać Inspekcji informacje zawarte w aktach spraw podatkowych. Wśród nowych uprawnień pojawiła się również możliwość legitymowania osób przebywających na terenie jednostki kontrolowanej w trakcie przeprowadzanej kontroli.

Ustawa wprowadziła ponadto dodatkową karę pieniężną za niewykonanie decyzji organu przeprowadzającego kontrolę dotyczącej zakazu wprowadzania do obrotu lub nakazu wycofania produktu z obrotu, w wysokości do trzykrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej, lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych będących przedmiotem tych decyzji, nie niższej jednak niż 500 zł.

Powyższe zmiany oznaczają, że przedsiębiorcy działający w branży produktów spożywczych, a w szczególności prowadzący działalność w sklepach, marketach i placówkach gastronomicznych powinni przygotować się do odmiennych warunków przeprowadzania kontroli jakości produktów spożywczych przez nowy organ kontrolujący. Konieczna jest więc znajomość nowych rozwiązań ustawowych oraz świadomość uprawnień Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.