ShareZanim odpowiemy na powyższe pytanie, w pierwszej kolejności przypomnijmy, że UCPG nakłada na podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości obowiązek przekazywania odebranych od właścicieli nieruchomości zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania do RIPOK (regionalizacja). Odmienne zasady gospodarowania dotyczą selektywnie zebranych odpadów. W tym przypadku odpady powinny być przekazywane do instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów, zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami. W jaki sposób powyższe zasady mogą przekładać się na obowiązek regionalizacji przy przyjęciu przez gminę systemu dualnego (dwupojemnikowego) w zakresie selektywnej zbiórki odpadów?
Otóż przyjęcie systemu dwupojemnikowego może powodować ryzyko błędnej kwalifikacji odpadów komunalnych zbieranych w ramach tzw. frakcji mokrej. Chodzi nam o sytuację, w której gmina wprowadza system dwupojemnikowy (frakcja sucha/frakcja mokra) w takim rozumieniu, że frakcją mokrą jest, kolokwialnie rzecz ujmując, wszystko co nie jest frakcją suchą. Przyjęcie takiego systemu jest dopuszczalne, chodzi jednak o kwalifikację odpadów objętych frakcją mokrą. W takim bowiem modelu odpady te nie mogą być traktowane jako odpady zebrane selektywnie, lecz jako odpady zmieszane.
Takie stanowisko potwierdza opublikowane w zeszłym tygodniu stanowisko Ministerstwa Środowiska w interpretacji pt. „W jaki sposób należy klasyfikować odpady, jeżeli gmina ustaliła dwupojemnikowy system segregacji, w podziale na suche – mokre?”, zamieszczone pod adresem:
https://www.mos.gov.pl/g2/big/2013_02/3b1e749999c3fece2716fa808395d614.pdf
Zgodnie z przywołaną interpretacją klasyfikacja zbieranych odpadów w systemie dualnym jest determinowana przez trzy czynniki: (a) skład morfologiczny odpadów, (b) katalog odpadów oraz (c) przez postanowienia regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, przy czym jak słusznie podkreśla się „należy (…) z całą stanowczością zaznaczyć, że niedopuszczalne jest takie klasyfikowanie odpadów komunalnych, które ma na celu nie tyle przypisanie ich do odpowiadającego im w katalogu rodzaju odpadów, co nieprzekazywanie ich do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych”.
W interpretacji podane zostały następujące przykłady kwalifikacji odpadów w systemie dualnym:
a) frakcja „sucha” jako odpad o kodzie 15 01 06 (zmieszane odpady opakowaniowe) i frakcja „mokra” jako odpad o kodzie 20 03 01 (zmieszane odpady komunalne) albo
b) frakcja „sucha” jako odpad o kodzie 20 03 01 (zmieszane odpady komunalne) i frakcja „mokra” jako odpad o kodzie 20 01 08 (odpady kuchenne ulegające biodegradacji).
Ministerstwo wskazało powyższe możliwości jedynie przykładowo i podkreśla, że w regulaminie klasyfikacja może wyglądać inaczej. Podzielamy taką interpretację (choć drugi ze wskazanych przez Ministerstwo przykładów jest chyba bardziej teoretyczny niż praktyczny – można też się zastanowić co do jego zgodności z definicją selektywnej zbiórki). Powyższy problem skłania jednak do poczynienia kilku uwag natury ogólnej.
Regulacja UCPG w zakresie selektywnej zbiórki nie jest jednoznaczna. Jak wskazywaliśmy we wpisie z dnia 1 czerwca 2012 roku („Ile pojemników na odpady segregowane?”), jak również w komentarzu do art. 3 ust. 2 pkt 5 UCPG (por. K. Kuźma, D. Chojnacki, W. Hartung, K. Szymczak, P. Zdrajkowski, Ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, Komentarz (cz. 1), Dziennik Gazeta Prawna nr 231/2012 (3369)), UCPG z jednej strony preferuje podział na sześć frakcji odpadów (papier, metal, tworzywo sztuczne, szkło, opakowania wielomateriałowe, odpady komunalne ulegające biodegradacji), z drugiej jednak strony zakres selektywnej zbiórki „u źródła” określa regulamin utrzymania porządku i czystości na terenie gminy co, w naszej ocenie, stanowi podstawę prawną (podstawę dość wątłą) do ustanowienia systemu dwupojemnikowego.
Podzielając, co do zasady, stanowisko Ministerstwa, należy jednak postawić pytanie, czy powyższe wątpliwości nie powinny skłonić Prawodawcy do przeprowadzenia odpowiedniego doprecyzowania przepisów dotyczących selektywnej zbiórki. W naszej ocenie byłoby to działanie ze wszech miar pożądane.
W praktyce zatem, aby system „dwupojemnikowy” mógł być uznany za zbiórkę selektywną, musi obejmować co najmniej trzy pojemniki 🙂
Daniel Chojnacki
Radca Prawny, Counsel
daniel.chojnacki@dzp.pl
