Share6 lutego br. wejdzie w życie nowelizacja ustawy o odpadach z 15 stycznia 2015 r. Nowelizacja ta nie została tak nagłośniona jak tzw. „rewolucja odpadowa” z 2012 r., wprowadza jednak zmiany bardzo istotne (i kontrowersyjne) dla rynku przetwarzania odpadów komunalnych. Zmiany dotykają zasadniczych dla tej branży kwestii, w tym dostępu do strumienia odpadów, planowania budowy instalacji oraz uzyskania czy utrzymania statusu instalacji regionalnej.
Nowością jest kategoria instalacji ponadregionalnej, którą będą mogły uzyskać spalarnie spełniające określone warunki. Do takiej instalacji będą mogły być kierowane m.in. odpady zmieszane z terenu więcej niż jednego regionu, w tym z regionów położonych w różnych województwach. Spalarnie zostały więc w istotny sposób uprzywilejowane w stosunku do innych rodzajów instalacji, co uzasadnia się koniecznością pełnego wykorzystania tego typu kapitałochłonnych inwestycji.
Kolejną istotną zmianą jest wprowadzenie tzw. planów inwestycyjnych stanowiących załącznik do wojewódzkich planów gospodarki odpadami (WPGO). W dokumencie tym, którego charakter pozostaje niejasny, powinny zostać wskazane planowane inwestycje wraz z oszacowaniem kosztów z nimi związanych, jak również określenie źródeł ich finansowania i harmonogramu realizacji. Wydaje się, że brak wpisu do planu inwestycyjnego będzie związany z brakiem możliwości uzyskania finansowania ze środków publicznych dla danej inwestycji. Przepisy nie rozstrzygają również szeregu innych wątpliwości związanych z planami inwestycyjnymi, tj. np. skutków niedotrzymania harmonogramu realizacji inwestycji. Plany inwestycyjne będą zatem prawdopodobnie źródłem szeregu kontrowersji w najbliższej przyszłości. Rodzi się ponadto pytanie, czy nieujęcie instalacji (np. prywatnej), w planie inwestycyjnym skutkować będzie niemożnością uzyskania przez instalacje statusu RIPOK nawet w przypadku aktualizacji WPGO.
Nowelizacja wprowadza także nowe przesłanki odmowy wydania decyzji administracyjnych potrzebnych na etapie planowania, budowy i eksploatacji niektórych instalacji przetwarzania odpadów. Decyzje takie będą mogły uzyskać jedynie instalacje wskazane w WPGO. Zgodnie z przepisami przejściowymi ograniczenia te nie znajdą zastosowania do tzw. planowanych instalacji regionalnych, które przed 1 stycznia 2012 r. uzyskały co najmniej decyzję środowiskową, ale tylko wówczas jeśli ich budowa została rozpoczęta najpóźniej 6 lutego br. W praktyce zmiana ta może okazać się najdalej idącą w skutkach dla przedsiębiorców z rynku przetwarzania odpadów. Co więcej nie jest oczywistym, kiedy ziści się przesłanka odmowy wydania decyzji – już z dniem 7 lutego br. czy może dopiero w dniu aktualizacji WPGO, tj. najpóźniej 30 czerwca 2016 r.?
Ponadto, zdecydowanemu ograniczeniu ulega grupa podmiotów, którym przysługiwać będzie roszczenie o tzw. „automatyczne” uzyskanie statusu RIPOK po zakończeniu budowy instalacji planowanej na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy nowelizującej z 2011 r. Obowiązek nadania przez sejmik województwa statusu RIPOK dotyczyć będzie jedynie instalacji planowanych, których budowa rozpoczęła się przed 6 lutego br. Wskazany przepis przejściowy rodzi uzasadnione pytania o ochronę praw nabytych przedsiębiorców, których instalacje uzyskały wpis do WPGO jako planowane (na podstawie obecnie obowiązujących przepisów), ale których budowa nie rozpoczęła się we wskazanym wyżej terminie. Podstawą odmowy wydania pozwolenia na przetwarzanie odpadów lub pozwolenia zintegrowanego może być również brak spełniania przez daną instalację wymagań ochrony środowiska lub „wymagań określonych dla takiej instalacji”, przy czym nie jest niestety oczywistym jak ten ostatni wymóg należy rozumieć. Jeśli natomiast istniejąca już instalacja nie będzie spełniała wyżej wzmiankowanych wymogów, będzie można ją wykreślić z uchwały w sprawie wykonania WPGO, przez co utraci ona status instalacji regionalnej.
Zmieniła się również definicja regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Zmiana ta ucieszy przedsiębiorców oferujących technologie takie jak piroliza, zgazowanie czy procesy plazmowe (bez względu na ich kwalifikację jako termiczne przekształcanie odpadów), instalacje stosujące te technologie będą mogły bowiem zostać uznane za regionalne.
Istotne dla przedsiębiorców z branży odpadowej ma również wydłużenie ważności do 23 stycznia 2016 r. tzw. „starych” zezwoleń na zbieranie, na odzysk lub na unieszkodliwianie odpadów.
Opisane wyżej zmiany są na tyle istotne, iż mogą w zasadniczy sposób wpłynąć na rynek przetwarzania odpadów komunalnych. Czy mamy zatem do czynienia z rewolucją odpadową bis?
Katarzyna Kuźma
Radca Prawny, Partner
katarzyna.kuzma@dzp.pl
