ShareW lipcu bieżącego roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu wypowiedział się w dwóch istotnych kwestiach dotyczących obowiązków gmin do utrzymania czystości i porządku. Pierwsza z nich dotyczyła możliwości wprowadzenia przez gminę limitu ilości odbieranych od właścicieli nieruchomości odpadów komunalnych w uchwale w sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów (art. 6r ust. 3 UCPG). Druga zaś, oparta o tożsamy stan faktyczny, zakresu pojęcia „usługa dodatkowa” (art. 6r ust. 4 UCPG).
W wyroku z dnia 30 lipca 2013 roku (sygn. akt II SA/Op 202/13, orzeczenie nieprawomocne) sąd stwierdził, iż „[d]elegacja do uchwalenia szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych przewiduje obligatoryjne określenie ilości odpadów komunalnych odbieranych od właściciela ale zapis taki nie oznacza prawa uchwalenia, że za ustaloną opłatę usługa odbioru dotyczyć będzie „ilości nie przekraczającej minimalnej pojemności pojemników i worków”. Powyższe twierdzenie sądu zostało sformułowane w związku z uchwałą Rady Miejskiej w Głuchołazach, która wprowadziła limity odbioru zmieszanych odpadów komunalnych oraz selektywnie zebranych odpadów surowcowych (tzw. frakcji „suchej”) z terenu nieruchomości niezamieszkałych. W konsekwencji Sąd stwierdził nieważność ww. uchwały.
Uważamy, że twierdzenie WSA w Opolu jest prawidłowe ale należałoby je doprecyzować. W naszej opinii wprowadzanie limitów ilości odbieranych od właścicieli nieruchomości odpadów jest niedopuszczalne, o ile dotyczy to zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych (wyłączamy pozostałości z sortowania jako że ich wytwórcami nie będą właściciele nieruchomości) oraz następujących frakcji odpadów zbieranych selektywnie: papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło, opakowania wielomateriałowe oraz odpady ulegające biodegradacji, w tym odpady opakowaniowe ulegające biodegradacji. Naszą tezę opieramy, z jednej strony, na obowiązku regionalizacji gospodarki niektórymi rodzajami odpadów komunalnych (dotyczy to zmieszanych odpadów komunalnych i odpadów zielonych; por. m.in. art. 20 ust. 7-9 ustawy o odpadach), z drugiej zaś strony na obowiązku organizacji selektywnej zbiórki nałożonym na gminy co najmniej w zakresie określonych w art. 3 ust. 2 pkt 5 UCPG rodzajów odpadów.
Konsekwencją takiego podejścia jest zatem przyjęcie, że limity mogą dotyczyć innych niż wskazane powyżej rodzaje odpadów a odbieranie tych odpadów powyżej określonych limitów może być realizowane w ramach usługi dodatkowej.
Właśnie tej kwestii dotyczył drugi z wyroków WSA w Opolu. WSA stwierdził, że „[u]stawodawca stworzył gminie możliwość dodatkowej usługi – poza odbiorem odpadów – w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów” (wyrok WSA w Opolu z dnia 11 lipca 2013 roku, sygn. akt II SA/Op 203/13, orzeczenie nieprawomocne). Jeżeli teza WSA w Opolu dotyczyć miałaby wszystkich rodzajów odpadów komunalnych należałoby uznać ją za nietrafną (wyrok tej kwestii nie precyzuje).
Kwestie usług dodatkowych rada gmina może (ale nie musi) określić w stosownej uchwale wydanej na podstawie art. 6r ust. 4 UCPG. Już z samej treści przepisu wynika, że usługi dodatkowe mają być świadczone „w zakresie odbierania odpadów komunalnych”. Wykluczenie więc z usług dodatkowych obierania odpadów wydaje się być twierdzeniem zbyt daleko idącym. Uważamy bowiem, że poza zmieszanymi odpadami komunalnymi, odpadami zielonymi i selektywnie zbieranymi wskazanymi w art. 3 ust. 2 pkt 5 UCPG gmina nie ma obowiązków ich odbierania w ramach opłaty za gospodarowanie odpadami. Co więcej, w ramach usług dodatkowych mogą być odbierane nawet wymienione powyżej frakcje odpadów objęte regionalizacją oraz wymienione w art. 3 ust. 2 pkt 5 UCPG np. na w zakresie większym niż częstotliwość wynikająca z regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie, na zlecenie właściciela nieruchomości (por. D.Chojnacki, P.Zdrajkowski [w:] K. Kuźma, D. Chojnacki, W. Hartung, K. Maćkowska, K. Szymczak, P. Zdrajkowski, Utrzymanie czystości i porządku w gminie. Komentarz do ustawy, Warszawa 2013, s. 184).
Nie wiemy, czy intencją WSA w Opolu było wykluczenie z zakresu usług dodatkowych możliwości odbierania wszystkich rodzajów odpadów. W naszej opinii tak daleko idąca teza nie miałaby uzasadnienia normatywnego. Jeżeli jednak twierdzenie Sądu odnosi się tylko do frakcji objętych obowiązkiem regionalizacji i określonych w art. 3 ust. 2 pkt 5 UCPG byłaby ona prawidłowa.
