ShareInstytucja utraty statusu odpadu to nowa instytucja unijnego prawa odpadowego wynikająca z art. 6 dyrektywy 2008/98/WE. Jak wiemy, pomimo upływu w grudniu 2010 roku terminu na implementację dyrektywy do prawa krajowego, w Polsce proces implementacji dyrektywy, w tym omawianej instytucji, wciąż trwa :-). Mając nadzieję na rychłe zakończenie tego procesu, chciałbym dzisiaj podzielić się kilkoma spostrzeżeniami.
Przyjęcie przez prawodawcę unijnego nowej instytucji to, w pierwszej kolejności, reakcja na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (w skrócie ETS). Na marginesie, wejście w życie Traktatu z Lizbony w 1 grudnia 2009 roku spowodowało zmianę nazwy ETS na Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (w skrócie TSUE) – stąd spotykane w praktyce różne określenia tego Trybunału. Ja osobiście odnosząc się do wyroków Trybunału przywołuję pierwotną nazwę, jeżeli wyrok został wydany przed grudniem 2009 roku oraz nową nazwę w przypadku orzeczeń wydanych po tej dacie.
Konieczność podjęcia zagadnienia utraty statusu odpadów dostrzegana była zarówno na poziomie Unii, jak i poszczególnych państw członkowskich. Z jednej bowiem strony, regulacje te wymagały podejmowania m.in. recyklingu materiałowego, z drugiej zaś nie zawierały precyzyjnej normy pozwalającej na odcięcie się produktu powstałego w wyniku tego procesu od odpadu, z którego produkt powstał. Nie trzeba przekonywać, że brak takiej normy miał istotnie negatywne konsekwencje praktyczne. Lukę tę próbowano wypełnić najpierw w orzecznictwie ETS, potem poprzez przyjęcie art. 6 dyrektywy 2008/98/WE.
Kiedy zatem odpad przestaje być odpadem?
Zgodnie z ujęciem wynikającym z dyrektywy 2008/98/WE wyłącznie wtedy, gdy produkt spełnia kryteria określone na poziomie unijnym, a w przypadku braku takich kryteriów – na poziomie krajowym poszczególnych państw członkowskich po wcześniejszym powiadomieniu Komisji Europejskiej. Kryteria te powinny zostać opracowane zgodnie z następującymi warunkami: (i) dana substancja lub przedmiot jest powszechnie stosowana do konkretnych celów, (ii) istnieje rynek takich substancji lub przedmiotów bądź popyt na nie, (iii) dana substancja lub przedmiot spełniają wymagania techniczne dla konkretnych celów oraz wymagania obowiązujących przepisów i norm mających zastosowanie do produktów, oraz (iv) zastosowanie danej substancji lub przedmiotu nie prowadzi do niekorzystnych skutków dla środowiska lub zdrowia ludzkiego. Warunki te zostały bezpośrednio przeniesione z orzecznictwa ETS.
Z praktycznego zatem punktu widzenia decydujące znaczenie dla możliwości utraty statusu odpadu będzie miało przyjęcie przez Komisję Europejską konkretnych kryteriów. Z dostępnych danych wynika, że jak do tej pory kryteria takie opracowano dla bardzo ograniczonej liczby odpadów.
Daniel Chojnacki
Radca Prawny, Counsel
daniel.chojnacki@dzp.pl
