ShareWodnoprawna permanentna rewolucja nie zwalnia tempa. Podczas gdy w Ministerstwie trwają prace nad nowym prawem wodnym, Prezes KZGW prowadzi konsultacje społeczne dwóch ważnych dokumentów planistycznych. Podejmowane działania mogą istotnie wpłynąć na sytuacje zarówno podmiotów publicznych jak i przedsiębiorców.
Konsultowane dokumenty to plany zarządzania ryzykiem powodziowym oraz aktualizowane plany gospodarowania wodami. Wszyscy zainteresowani mogą przedkładać swoje uwagi i komentarze do 22 czerwca 2015 r. Piszący te słowa uczestniczy w pracach zespołu przygotowującego drugi z wymienionych aktów, dlatego chciałby zwrócić szczególną uwagę Czytelnika właśnie na plany gospodarowania.
Model ochrony środowiska wodnego przyjęty w UE zakłada brak pogarszania stanu wód oraz stopniowe doprowadzenie ich do zadowalającej jakości. Wody (tak powierzchniowe jak i podziemne) są przy tym podzielone na odpowiednie części, z wyróżnieniem między innymi wód sztucznych, silnie zmienionych i obszarów chronionych. Dla każdej części wskazuje się cele środowiskowe, przy zastosowaniu ewentualnych derogacji, umożliwiających uwzględnienie warunków technicznych i ekonomicznych ochrony wód oraz ochronę innych potrzeb ludności. Ustalenie celów środowiskowych następuje właśnie w ramach planów gospodarowania wodami.
Co istotne, przepisy ustawy dotyczące pozwoleń wodnoprawnych w kilku miejscach odwołują się do problematyki celów środowiskowych. Pisaliśmy o tym w listopadzie. Przede wszystkim realizacja pozwoleń nie może zagrażać osiągnięciu wyznaczonych celów. Problem ten dotyczy nie tylko odmowy wydania, ale także cofnięcia już posiadanej decyzji. Przyjęcie zaktualizowanych planów w formie rozporządzenia Rady Ministrów wykluczy ewentualne wątpliwości konstytucyjne związane z takim działaniem. Warto zatem zawczasu zapoznać się z projektem KZGW i rozważyć udział w konsultacjach.
Równie istotne znaczenie mają prace legislacyjne. Zgodnie z komunikatem Ministerstwa, dotychczasowe kilkadziesiąt nowelizacji ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne uczyniło ten akt nieprzejrzystym i złamało jego wewnętrzną spójność. Zamiast wprowadzać kolejne poprawki, postanowiono więc napisać nową ustawę, wprowadzając przy okazji kilka istotnych modyfikacji. Przede wszystkim zlikwidowane zostaną regionalne zarządy gospodarki wodnej i urzędy żeglugi śródlądowej. Ich kompetencje przejmą nowopowstałe urzędy gospodarki wodnej. Ponadto przewiduje się powołanie dwóch państwowych osób prawnych: Zarządu Dorzecza Wisły i Zarządu Dorzecza Odry. Ideą reformy jest rozdzielenie kompetencji w zakresie inwestycji i utrzymania infrastruktury wodnej od funkcji administracyjnych i planistycznych. Wciąż jednak generalna kompetencja w zakresie pozwoleń wodnoprawnych pozostanie przy starostach.
Projektowana ustawa na chwilę obecną składa się z 501 artykułów, co stanowi dosyć potężną liczbę. Odsyłając zainteresowanych do stron Rządowego Centrum Legislacji chcielibyśmy wspomnieć o jeszcze dwóch istotnych zmianach. Po pierwsze, Projektodawca uznał, że w świetle dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, realizacja zasady zwrotu kosztów usług wodnych będzie wymagała zaostrzenia polskich przepisów w tym zakresie. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu:
pełne wdrożenie tej zasady przyjmie postać likwidacji zwolnienia z opłat za pobór wód na potrzeby energetyki wodnej oraz poboru wód powierzchniowych na potrzeby związane z wytwarzaniem energii cieplnej lub elektrycznej, na potrzeby nawadniania wodami powierzchniowymi użytków rolnych i gruntów leśnych oraz na potrzeby chowu lub
hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych.
Dodatkowe wpływy z tego tytułu zasilą skarbce Zarządów Dorzeczy i – w założeniu ‑ przysłużą się lepszej realizacji zadań utrzymaniowych i inwestycyjnych.
Druga ważna zmiana dotyczy związków azotu ze źródeł rolniczych. W obecnym stanie prawnym dyrektorzy rzgw wskazują obszary szczególnie narażone oraz wody wrażliwe na tego rodzaju zanieczyszczenia. Dla każdego ze wskazanych obszarów dyrektor rzgw opracowuje program działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych. Program wprowadzany jest w drodze rozporządzenia tego organu.
Przyjęte rozwiązania zostały uznane za niewystarczające przez Trybunał Sprawiedliwości UE. Dlatego też nowe prawo wodne przewiduje przyjęcie programu działań dla całego kraju w drodze rozporządzenia Rady Ministrów. Określi on między innymi instrukcje dotyczące procesów nawożenia, warunki i terminy stosowania nawozów, sposób ich przechowywania oraz maksymalne dawki.
Maciej Białek
Aplikant Adwokacki, Associate
maciej.bialek@dzp.pl
