Fixed establishment – TSUE wydał długo oczekiwany wyrok w sprawie Dong Yang

W dniu 7 maja 2020 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE„) wydał wyrok w sprawie Dong Yang Electronics, sygn. C‑547/18, w którym polska spółka świadczyła usługi na rzecz spółki koreańskiej, posiadającej w Polsce spółkę zależną.

Trybunał orzekł, że usługodawca nie może wywodzić istnienia na terytorium państwa członkowskiego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej spółki z siedzibą w państwie trzecim z samego faktu, że spółka ta posiada w tym państwie członkowskim spółkę zależną. Co więcej, usługodawca nie jest zobowiązany do badania stosunków umownych łączących te dwa podmioty.

Stan faktyczny

Dong Yang Electronics sp. z o.o. („Dong Yang”), spółka prawa polskiego, zawarła z LG Display Co. Ltd. („LG Korea”), spółką prawa koreańskiego, umowę o świadczenie usług montażu płytek PCB z materiałów i komponentów stanowiących własność LG Korea.

Materiały i komponenty konieczne do wywarzania PCB podlegały odprawie celnej, a następnie były dostarczane do Dong Yang przez spółkę zależną LG Korea, LG Display Polska sp. z o.o. („LG Polska”), spółkę prawa polskiego. Dong Yang przekazywała gotowe PCB z powrotem do LG Polska, która na podstawie umowy z LG Korea, wykorzystywała te PCB do celów produkcji modułów TFT LCD. Te moduły, będące własnością LG Korea, były dostarczane innej spółce, LG Display Germany GmbH.

Dong Yang wystawiała LG Korea faktury za usługi montażu PCB, traktując te usługi jako niepodlegające opodatkowaniu VAT na terytorium Polski. LG Korea zapewniła Dong Yang, że nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, nie zatrudnia pracowników i nie posiada nieruchomości ani zaplecza technicznego na terytorium Polski.

Dyrektor Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu uznał, że Dong Yang świadczyła usługi montażu PCB w Polsce w zakresie, w jakim LG Polska stanowiła stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej LG Korea. W związku z tym organ wezwał Dong Yang do zapłaty VAT z tytułu świadczonych usług montażu.

Zdaniem organu Dong Yang – zamiast opierać się wyłącznie na oświadczeniach LG Korea, zgodnie z którymi ta ostatnia nie miała stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce –powinna była zbadać, kto był rzeczywistym beneficjentem świadczonych przez nią usług, a taka analiza pozwoliłaby jej na ustalenie, że tym faktycznym beneficjentem była LG Polska.

Pytanie prejudycjalne

W związku z wątpliwościami, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu postanowił zwrócić się do TSUE z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

1. Czy z samego faktu posiadania przez spółkę mającą siedzibę poza terytorium Unii Europejskiej spółki zależnej na terytorium Polski można wywieść istnienie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce?
2. Czy w wypadku odpowiedzi przeczącej na pytanie pierwsze podmiot trzeci zobowiązany jest do analizy stosunków umownych pomiędzy spółką z siedzibą poza terytorium Unii Europejskiej a spółką zależną w celu ustalenia, czy istnieje stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce przez tę pierwszą spółkę?

Wyrok TSUE

Odpowiadając na pytanie prejudycjalne TSUE zauważył, że obydwa pytania prejudycjalne zmierzają w istocie do ustalenia, czy art. 44 dyrektywy 2006/112 oraz art. 11 ust. 1 i art. 22 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego nr 282/2011 należy interpretować w ten sposób, że usługodawca może wywieść istnienie na terytorium państwa członkowskiego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej spółki z siedzibą w państwie trzecim z samego faktu, że spółka ta posiada w tym państwie członkowskim spółkę zależną, czy też usługodawca ten jest zobowiązany do badania, w celu dokonania takiej oceny, stosunków umownych łączących te dwa podmioty.

Trybunał uznał, że nie można wykluczyć tego, iż spółka zależna, którą posiada do celów prowadzenia działalności spółka dominująca z siedzibą w Korei Południowej może stanowić stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej tej spółki dominującej w państwie członkowskim Unii. Jednakże w ocenie Trybunału usługodawca nie może wywieść istnienia na terytorium państwa członkowskiego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej spółki mającej siedzibę w państwie trzecim, wyłącznie opierając się na fakcie, że spółka ta posiada w tym państwie członkowskim spółkę zależną.

Co więcej Trybunał uznał, że nie można wymagać od usługodawcy badania stosunków umownych między spółką dominującą a spółką zależną, w sytuacji gdy informacje na ten temat są mu co do zasady niedostępne.

Konsekwencje wyroku

Wyrok TSUE ma bardzo istotne znaczenie dla polskich podatników świadczących usługi na rzecz kontrahentów z innych krajów członkowskich lub spoza Unii, posiadających w Polsce spółki zależne. Usługodawca w takim przypadku określając istnienie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy nie jest zobowiązany do badania stosunków umownych łączących usługobiorcę z jego spółkami zależnymi.

Jeżeli zatem analiza m.in. charakteru i zastosowania świadczonej usługi, umowy, zamówienia, danych identyfikacyjnych otrzymanych od kontrahenta, a także danych płacącego za usługę, nie wskazuje na istnienie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, to usługodawca ma prawo stwierdzić, że usługa jest świadczona na rzecz miejsca, w którym usługobiorca ma siedzibę działalności gospodarczej.

W tym kontekście każdy przypadek ograniczenia zakresu elementów, które powinny zostać poddane analizie, należy ocenić pozytywnie, powoduje to bowiem ułatwienie procesu ustalenia właściwego miejsca opodatkowania usługi. Usługodawcy, nie powinni ponosić negatywnych skutków podatkowych wynikających z okoliczności, o których mogą nie wiedzieć, np. ze względu na złożoną i trudną do prześledzenia sieć powiązań kapitałowych pomiędzy kontrahentem a jego podmiotami powiązanymi, lub których nie mogą zweryfikować.

Posiadanie w Polsce spółki zależnej nie jest równoznaczne z posiadaniem stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Wyrok należy zatem uznać za korzystny zarówno dla usługobiorców, jak i usługodawców.

Nie wszystkie wątpliwości zostały wyjaśnione

Wyrok TSUE w sprawie Dong Yang nie rozwiązał jednak wszystkich wątpliwości związanych ze stosowaniem przepisów dotyczących stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Trybunał nie odniósł się w omawianym wyroku w szczególności do kwestii wytworzenia przez zleceniodawcę stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce w związku z nabywaniem usług od polskiego podmiotu (patrz np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 lutego 2020 r. sygn. I FSK 1313/17).

TSUE w omawianym wyroku nie stwierdził również jednoznacznie, że spółka zależna nie może stanowić stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Trybunał stwierdził jedynie, że usługodawca nie może wywieść istnienia na terytorium państwa członkowskiego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej spółki z siedzibą w państwie trzecim z samego faktu, że spółka ta posiada w tym państwie członkowskim spółkę zależną.

Wyrok TSUE w sprawie Dong Yang należy ocenić jako korzystny dla polskich usługodawców i podmiotów zagranicznych posiadających w Polsce spółki zależne, gdyż ułatwia określenie miejsca opodatkowania usług. Nadal bez odpowiedzi pozostaje jednak wiele pytań, w tym w szczególności dotyczących kreowania stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorców przez usługodawców, dlatego podatnicy muszą po raz kolejny uzbroić się w cierpliwość i czekać, aż TSUE ponownie podejmie się interpretacji tych jakże niejasnych i kontrowersyjnych przepisów.