Share
28 października 2024 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał dwie znaczące uchwały w zakresie interpretacji przepisów podatkowych w Polsce:
- O sygnaturze I FPS 1/24 dotyczącą zasad rozstrzygania rozbieżności językowych w ramach Umowy o Unikaniu Podwójnego Opodatkowania (UPO) między Polską a Szwecją.
- O sygnaturze II FPS 2/24 dotyczącą organu właściwego dla nadania decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności.
I FPS 1/24 Zasada rozstrzygania rozbieżności językowych przy interpretacji UPO
Zgodnie z postanowieniami art. 30 UPO między Polską a Szwecją, w przypadku niejasności, to wersja angielska ma pierwszeństwo przed ewentualnymi poprawkami w polskim tłumaczeniu. Na tle stosowania wskazanego przepisu pojawiła się z czasem istotna wątpliwość interpretacyjna dotycząca bezpośrednio treści art. 11 ust. 1 UPO, w którym w jego pierwotnej wersji zmieniono kluczowe dla jego prawidłowego rozumienia słowa „których rzeczywistym beneficjentem” na „są wypłacane”.
Dopiero zmiana wprowadzona przez obwieszczenie z dnia 20 listopada 2017 r. o sprostowaniu błędów (Dz.U.2017.2177), a zatem, aż 13 lat po wejściu Konwencji w życie wprowadziła zmienioną wersję przepisu o treści:
Odsetki, które powstają w Umawiającym się Państwie, których rzeczywistym beneficjentem jest osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, podlegają opodatkowaniu tylko w tym drugim Państwie.
W związku z powyższym NSA stanął przed koniecznością odpowiedzi na zagadnienie prawne, czy art. 30 UPO pomiędzy Polską a Szwecją, będący zasadą rozstrzygania rozbieżności przy interpretacji przepisów w oparciu o tekst w języku angielskim zobowiązuje polskiego rezydenta podatkowego, będącego płatnikiem do zastosowania się do treści art. 11 ust. 1 ww. UPO w języku angielskim przed sprostowaniem błędu w tym przepisie w tekście w języku polskim na mocy obwieszczenia właściwego Ministra o sprostowaniu tego błędu?
NSA w odpowiedzi na przedstawione pytanie wskazał, że w przypadku, gdy UPO zawiera tego typu klauzulę polski płatnik jest zobowiązany do działania na podstawie wersji w języku angielskim niezależnie od sprostowania błędu w tym przepisie w wersji w języku polskim.
Przytoczona Uchwała NSA w szczególności podkreśla tym samym wagę staranności w tłumaczeniu międzynarodowych umów podatkowych i na kluczową rolę jaką odgrywa treść umowy w wersji angielskiej. Rozstrzygnięcie NSA oznacza również, że inne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które zawierają podobne klauzule, mogą także wymagać od polskich płatników dokładnego przyglądania się angielskim wersjom przepisów.
II FPS 2/24 Właściwość organu dla nadania rygoru natychmiastowej wykonalności
W ramach kontynuowanych tego dnia obrad odrębny skład 7 sędziów wydał tego samego dnia drugą Uchwałę o sygnaturze II FPS 2/24 dotyczącą rygoru natychmiastowej wykonalności.
Osią sporu w tym przypadku była ocena właściwego organu nadającego rygor natychmiastowej wykonalności decyzjom wydanym przez Naczelnika Urzędu Celno-Skarbowego. Powyższa wątpliwość była także pokłosiem niedoprecyzowania zakresu kompetencji wybranych organów w związku z przeprowadzoną reformą dotychczasowych struktur administracji podatkowej, Służby Celnej i kontroli skarbowej w ramach której utworzono m.in. urząd Naczelnika Urzędu Celno-Skarbowego.
W ramach przyjętej od 2017 roku w polskim systemie podatkowym praktyki to Naczelnik Urzędu Skarbowego odpowiedzialny był za nadawanie rygoru decyzjom wydanym przez jego urząd. Dowód przyjętej praktyki został przedstawiony przez Ministerstwo Finansów, które wskazało, że zgodnie ze statystykami w ciągu ostatnich pięciu lat Naczelnicy Urzędów Skarbowych wydali ponad 1500 decyzji rygor natychmiastowej wykonalności na łączną kwotę 2,4 miliarda złotych. Również pełnomocnicy IAS bronili przyjętej praktyki wskazując, że rygor jako instytucja prawna, nie mieści się w ramach wymiaru podatkowego, a przepisy Ordynacji Podatkowej dotyczące nadawania rygoru powinny być stosowane wyłącznie przez Naczelnika US.
Uchwała wydana przez NSA potwierdziła ostatecznie przyjętą praktykę (choć, jak odpowiedziała pełnomocnik MF na pytanie NSA, nie stosowaną w 100% spraw), wskazując, że to właśnie Naczelnik US, właściwy dla kontrolowanego, pełni rolę organu I instancji uprawnionego do nadawania rygoru.
Jak podkreślił NSA w ustnych motywach rozstrzygnięcia, kompetencje Naczelnika UCS są ograniczone w tej kwestii, ponieważ to Naczelnik US ma bardziej ogólny kompetencyjny zakres działania. Ponadto to on jest organem z wyłączną kompetencją wierzycielską, co pozostaje spójne z treścią ustawy o KAS, która wyklucza jakiekolwiek poborowe działania Naczelnika UCS. Jak wskazał przy tym NSA, sam rygor natychmiastowej wykonalności jest szeroko rozumianym poborem podatku.
Końcowo trzeba podkreślić, że wymiar tej Uchwały nie jest jedynie formalny. Wyraźne oddzielenie kompetencji pomiędzy różnymi organami ma bowiem kluczowe znaczenie dla praktyki administracyjnej. Jak podkreślił sam NSA, właściwość kompetencji więcej niż jednego organu w ww. obszarze uderzałaby w zasadę praworządności.
