Zdaniem TSUE karty paliwowe to usługi finansowe

W dniu 15 maja 2019 r. TSUE wydał wyrok w sprawie Vega International, sygn. C-235/18, w którym spółka austriacka wystawiała karty paliwowe swoim spółkom zależnym. Trybunał orzekł, że wystawcy kart paliwowych świadczą usługi finansowe, które są zwolnione z VAT.

Stan faktyczny

Austriacka spółka Vega International (spółka dominująca), zajmująca się transportem samochodów  – z fabryki do klientów, działała za pośrednictwem kilku spółek zależnych, m.in. spółki polskiej Vega Poland. Zaopatrywała je w imienne karty paliwowe (wystawione na kierowców), które służyły do regulowania należności za paliwo do tankowania transportowanych samochodów. Ze względów organizacyjnych wszystkie transakcje były prowadzone przez spółkę dominującą. Otrzymywała ona od dostawców faktury VAT za zakup paliwa. Na koniec każdego miesiąca, refakturowała paliwo na spółkę zależną i obciążała ją 2% opłatą. Spółki zależne zobowiązane były do opłacenia tych faktur w ciągu 1 – 3 miesięcy od ich otrzymania. Następnie, spółka dominująca zwracała się do krajowego, w tym przypadku polskiego, Urzędu Skarbowego z wnioskiem o zwrot VAT.

Naczelnik Urzędu Skarbowego odmówił spółce zwrotu VAT. Zauważył, że faktycznym nabywcą paliwa jest spółka zależna. Zdaniem Organu, spółka dominująca wykonuje czynności polegające na finansowaniu zakupu paliwa przy pomocy udostępnianych kart paliwowych. Finansując powyższe transakcje, spółka dominująca nie miała prawa decydowania w jaki sposób i w jakim celu paliwo ma zostać zużyte. W związku z tym, organy podatkowe stwierdziły, że spółka dominująca nie dokonuje tzw. łańcuchowej dostawy paliwa w rozumieniu art. 7 ust. 8 ustawy o VAT, lecz świadczy na rzecz spółek zależnych usługę finansową, która podlega zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Pytanie prejudycjalne o karty paliwowe

W związku z wątpliwościami, Naczelny Sąd Administracyjny postanowił zwrócić się do TSUE z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy w pojęciu, o którym mowa w art. 135 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE L 347, str.1), mieszczą się czynności polegające na udostępnieniu kart paliwowych oraz negocjowaniu, finansowaniu i rozliczaniu nabywania paliwa z wykorzystaniem tych kart, czy też takie czynności złożone mogą być uznane za transakcje łańcuchowe, których podstawowym celem jest dostawa paliwa?”

Wyrok TSUE

Odpowiadając na pytanie prejudycjalne TSUE zauważył, że spółka dominująca ograniczała się do udostępnienia spółce zależnej, za pośrednictwem kart paliwowych, instrumentu pozwalającego jej nabyć paliwo, odgrywając tym samym rolę pośrednika w ramach transakcji nabycia tego towaru.

Trybunał uznał, że stosując opłatę wynoszącą 2% wobec spółek zależnych, spółka dominująca otrzymuje wynagrodzenie za świadczoną usługę finansową, która polega na finansowaniu z góry zakupu paliwa, działając tym samym jak zwykła instytucja finansowa lub kredytowa. Co więcej, Trybunał wskazał, że wystawianie kart paliwowych spółkom zależnym stanowi rzeczywistą transakcję finansową, która jest zbliżona do przyznania kredytu w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2006/112.

Biorąc powyższe pod uwagę, TSUE orzekł, iż:

„art. 135 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że w okolicznościach takich jak te rozpatrywane w postępowaniu głównym udostępnienie kart paliwowych przez spółkę dominującą swoim spółkom zależnym, umożliwiające tym ostatnim zaopatrzenie w paliwo pojazdów, których transport zapewniają, może zostać uznane za usługę udzielenia kredytu zwolnioną z VAT w rozumieniu tego przepisu”.

W uzasadnieniu swojego stanowiska Trybunał powoływał się m.in. na wyrok TSUE z dnia 6 lutego 2003 r. (sprawa Auto Lease Hollands, C-185/01).

Konsekwencje wyroku

Wyrok TSUE może spowodować, że na jego podstawie organy podatkowe będą chciały zakwestionować dotychczasowe rozliczenia podmiotów zaangażowanych w obrót paliwem i korzystających z kart paliwowych.

Konsekwencje omawianego wyroku mogą wystąpić przede wszystkim po stronie:

• sprzedawcy paliwa – konsekwencje zależą od sposobu dokumentowania sprzedaży; jeśli faktura wystawiana jest na rzecz wystawcy kart paliwowych, a sprzedaż dokonywana jest (w myśl orzeczenia TSUE) na rzecz korzystających z kart paliwowych, wówczas, w świetle wyroku TSUE, faktura ta może być uznana za pustą, ponieważ prawidłowa faktura powinna zostać wystawiona na podmiot, na rzecz którego dokonywana jest sprzedaż paliwa;
• wystawcy kart paliwowych – zgodnie z wyrokiem TSUE, wystawca karty paliwowej nie jest nabywcą paliwa, a ponadto wystawiając fakturę korzystającym z kart paliwowych wystawca powinien udokumentować transakcję jako usługę finansową, nie zaś dostawę towarów (paliwa); w konsekwencji wystawca nie powinien korzystać z prawa do odliczenia VAT od paliwa, a ponadto może zostać zmuszony do odliczania VAT przy zastosowaniu współczynnika proporcji, z uwagi na wystąpienie sprzedaży mieszanej (zakładając, że prócz kart paliwowych świadczy także inne usługi opodatkowane VAT);
• korzystający z kart paliwowych – w świetle wyroku TSUE nie mają oni prawa do odliczenia VAT z faktur wystawionych przez wystawcę karty paliwowej, ponieważ nabywają usługę finansową, nie paliwo (tj. paliwo nabywają od sprzedawcy paliwa, a nie wystawcy karty paliwowej).

Nie wszystkie karty paliwowe są obarczone ryzykiem

Należy również zauważyć, że wyrok TSUE nie ma bezpośrednich konsekwencji dla każdej transakcji przy użyciu kart paliwowych. Istnieje wiele różnych modeli rozliczeń kart i nie można do każdej sytuacji stosować uogólnionych wniosków płynących z wyroku. Należy zawsze dokładnie sprawdzić jaki jest stosunek prawny łączący sprzedawcę paliwa, wystawiającego karty paliwowe oraz korzystającego z kart paliwowych. Ostatecznie, decydujące dla sposobu rozliczeń będą umowy pomiędzy podmiotami oraz regulaminy korzystania z kart paliwowych, nie zaś sam fakt występowania w danej transakcji kart paliwowych.

Jan Czerwiński
Radca Prawny, Partner

jan.czerwinski@dzp.pl