Share
Komisja Europejska opublikowała w styczniu 2018 r. raport zawierający negatywną ocenę mechanizmu podzielonej płatności jako narzędzia zwalczania wyłudzeń VAT. Zgodnie z oceną analityków, koszty związane z wdrożeniem i utrzymaniem systemu split payment najprawdopodobniej przewyższałyby wartość dodatkowego VAT, jaki można by w ten sposób odzyskać.
Kluczowe wnioski
Zgodnie z konkluzją raportu, chociaż wdrożenie mechanizmu split payment miałoby prawdopodobnie pozytywny wpływ na zwiększenie wpływów budżetowych poszczególnych państw członkowskich, to jednak koszty administracyjne dla podatników związane z wdrożeniem i korzystaniem z tego systemu byłyby na tyle znaczące, że niwelowałyby pozytywne efekty budżetowe.
Analizie poddane zostały konsekwencje wprowadzenia ww. mechanizmu zarówno w warunkach obecnie funkcjonującego systemu VAT, jak i z uwzględnieniem docelowego systemu VAT, jaki Komisja Europejska forsuje w ramach tzw. VAT Action Plan. Rozważano objęcie mechanizmem split payment trzech głównych typów transakcji: B2B (business-to-business), B2C (business-to-consumer) i B2G (business-to-government), a także możliwości wprowadzenia mechanizmu podzielonej płatności z wykorzystaniem różnych form zapłaty (przelewy, karty kredytowe, płatności gotówkowe).
Mechanizm działania split payment
Split payment jest jednym z nowszych rozwiązań proponowanych przez niektóre państwa członkowskie UE w celu przeciwdziałania wyłudzeniom VAT i próbie zmniejszenia tzw. „luki VAT”. W ramach podzielonej płatności nabywcy towarów i usług będący podatnikami płaciliby VAT zawarty w cenie towaru lub usługi bezpośrednio do budżetu państwa członkowskiego zamiast do dostawcy towarów lub usług, tym samym eliminując możliwość zagarnięcia VAT przez tzw. „znikającego podatnika”. Mechanizm split payment miałby pomóc w szczególności w zaadresowaniu problemu nieuczciwych podatników zgłaszających krajowe dostawy towarów jako WDT objęte stawką 0% VAT. Autorzy raportu szacują, że luka w VAT w całej Europie może sięgać obecnie ok. 50 miliardów euro rocznie.
Stosowanie mechanizmu split payment w Europie
Dotychczas mechanizm podzielonej płatności w UE został wprowadzony w ograniczonym zakresie we Włoszech dla relacji B2G (business-to-government) oraz w Czechach.
Aktualnie Polska i Rumunia przygotowują się do wdrożenia własnych mechanizmów split payment, w ramach których VAT należny przelewany byłby na specjalne dedykowane konta podatników, do których dostęp miałyby organy podatkowe. Na dzień dzisiejszy Rumunia odroczyła wdrożenie mechanizmu split payment do 1 marca 2018 r. W Polsce split payment ruszy od 1 lipca 2018 r.
Również Wielka Brytania rozważa wprowadzenie pilotażowego programu split payment w zakresie transakcji B2C w handlu online. Zgodnie z szacunkami, straty Wielkiej Brytanii z tytułu wyłudzeń VAT w tej branży mogą sięgać ok. 1,5 miliarda funtów rocznie.
Bariery regulacyjne
Wg autorów raportu barierą dla wprowadzenia mechanizmu podzielonej płatności jest nie tylko potencjalna ujemna wartość oczekiwana projektu, ale także obecnie otoczenie legislacyjne VAT. Wdrożenie generalnego unijnego mechanizmu podzielonej płatności nie będzie możliwe bez współpracy banków i innych instytucji finansowych – w ocenie autorów raportu Dyrektywa VAT w jej obecnym brzmieniu nie przewiduje możliwości narzucenia obowiązku takiej współpracy bankom i instytucjom finansowym.
Z drugiej strony państwa członkowskie mają możliwość przerzucenia większości kosztów administracyjnych związanych z wdrożeniem i utrzymaniem mechanizmu split payment na podatników. Tym samym nie można wykluczyć, że pomimo negatywnej oceny mechanizmu zawartego w raporcie opublikowanym przez Komisję Europejską, kolejne państwa członkowskie zdecydują się na wdrożenie tego rozwiązania.
Jan Czerwiński
Radca Prawny, Partner
jan.czerwinski@dzp.pl
