Należyta staranność VAT w transakcjach krajowych – MF ogłasza finał konsultacji podatkowych

Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa wraz z przedstawicielami biznesu wypracowały wskazówki pomocne urzędnikom skarbowym w ocenie dochowania należytej staranności na gruncie VAT przez podatników w transakcjach krajowych.

Kryteria, którymi mają kierować się urzędnicy skarbowi zostały zaprezentowane w „Metodyce w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych”. Dokument został przedstawiony 25 kwietnia 2018 r. w Ministerstwie Finansów na spotkaniu kończącym konsultacje podatkowe w zakresie należytej staranności VAT.

Zgodnie z komunikatem zamieszczonym na stronie MF Metodyka ma mieć zastosowanie do nabywców w obrocie krajowym, którzy nie dokonali oszustwa w zakresie podatku VAT oraz nie wiedzieli, że transakcja, w wyniku której nabyli towar, służy oszustwu w zakresie VAT.

Jednocześnie przedmiotowe opracowanie określa najistotniejsze okoliczności, które powinny być brane pod uwagę przez organy podatkowe w postępowaniach podatkowych przy ocenie dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych udokumentowanych fakturą z wykazaną kwotą podatku od towarów i usług i co do zasady przy ocenie transakcji z bezpośrednim kontrahentem podatnika.

Z informacji przekazanych przez MF wynika, że podstawowe cele Metodyki to:

• wprowadzenie wspólnych dla całej KAS wskazówek oceny dochowania przez podatnika należytej staranności;
• określenie rekomendacji dla KAS w zakresie tego, co należy badać w pierwszej kolejności, uwzględniając te działania, które w praktyce może realnie wykonać podatnik, aby rzetelnie zweryfikować swoich kontrahentów;
• zwiększenie pewności obrotu krajowego i przejrzystości działań KAS.

Przechodząc do zapisów samej Metodyki należy wskazać, że najistotniejszymi okolicznościami, które urzędnicy winni uwzględnić podczas badania, czy podatnik dochował należytej staranności będzie fakt czy dany podatnik:

• był świadomy uczestnictwa w oszustwie, bądź sam go współorganizował – w takim wypadku nie ma potrzeby przeprowadzenia dalszego etapu weryfikacji należytej staranności;
• rozpoczynając współpracę z nowym kontrahentem szczegółowo go zweryfikował – chodzi tu zarówno o dokładne sprawdzenie formalnego statusu kontrahenta w dostępnych rejestrach, jak i weryfikacji samej transakcji przeprowadzanej z nowym kontrahentem;
• analizował/badał kontrahenta, z którym utrzymywał już stałą współpracę – przy czym, nie musi być to tak szczegółowa weryfikacja jak w przypadku nowego kontrahenta. Powinna być ona jednak przeprowadzana regularnie, a podatnik powinien zwracać uwagę na wszelkie odstępstwa pozwalające przypuszczać, że jego kontrahent może być zamieszany w oszustwa podatkowe;
• dokonał płatności towary z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności – w takim wypadku należy uznać, że podatnik dochował należytej staranności, jeżeli pozytywnie zweryfikował przesłanki formalne i nie zachodzą inne okoliczności, które w sposób jednoznaczny mogłyby wskazywać na brak dochowania należytej staranności.

Na spotkaniu podkreślono, że „Metodyka” jest narzędziem mającym ułatwić organom podatkowym ocenę dochowania należytej staranności przez podatników, nie ma natomiast statusu objaśnień podatkowych, o których mowa w art. 14a § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa – wynika z komunikatu zamieszczonego na stronie.

Jednocześnie jak wskazuje MF

„Mimo, że głównym odbiorcą tego dokumentu są urzędnicy skarbowi, nie traci on z oczu perspektywy podatników. Będzie aktualizowany m.in. pod kątem zmian w przepisach prawa, dostosowania jego treści do aktualnych potrzeb KAS albo gdyby na taką konieczność wskazywała praktyka życia gospodarczego.”

Publikację Metodyki przez Ministerstwo Finansów należy ocenić pozytywnie, daje bowiem szanse na ograniczenie ryzyka bycia pociągniętym do odpowiedzialności za uczestnictwo w oszustwach innych podmiotów z zakresu podatku VAT. Organy podatkowe będą miały od teraz wytyczne, którymi powinny się kierować swoich podczas kontroli, natomiast sami podatnicy zyskają informacje jak wykazać swoją staranność dla uniknięcia udziału w oszustwie.

Jan Czerwiński
Radca Prawny, Partner

jan.czerwinski@dzp.pl