Trybunał Sprawiedliwości UE o prawie do odliczenia VAT

Wyrokiem z dnia 13 lutego 2014 r. w sprawie C-18/13 Maks Pen Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odniósł się m.in. do kwestii prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej wykazanego na fakturach, które w ocenie organów podatkowych nie dokumentowały rzeczywistych transakcji.

W sprawie rozpatrywanej przez TSUE organy podatkowe w odniesieniu do niektórych wykonawców, lub ich podwykonawców, uznały, że nie posiadali oni środków niezbędnych dla zapewnienia zafakturowanych świadczeń. W konsekwencji organy przyjęły, że albo transakcje nie zostały wykonane, albo że transakcje nie zostały wykonane przez usługodawców wykazanych na fakturach. Z tych względów zakwestionowano prawo do odliczenia VAT podatnikowi, który nabył świadczenia wykazane na fakturach wystawionych przez ww. wykonawców.

Na gruncie ww. stanu faktycznego Trybunał wskazał, że okoliczność, że usługa świadczona na rzecz Maks Pen nie została rzeczywiście wykonana przez dostawcę wymienionego na fakturach lub przez jego podwykonawców, w szczególności ponieważ nie dysponowali oni koniecznymi personelem, materiałami ani majątkiem, że koszty ich usługi nie zostały udokumentowane w księgowości, że nie zgadza się tożsamość osób, które podpisały niektóre dokumenty jako dostawcy, nie wystarcza sama w sobie do wyłączenia prawa do odliczenia, na które powołuje się Maks Pen.

TSUE, odwołując się do swego dotychczasowego orzecznictwa, m.in. do sprawy C-285/11 Bonik, wskazał, że w sytuacji istnienia oszustwa podatkowego, dla odmowy skorzystania przez podatnika z prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest wykazanie przez organy podatkowe na podstawie obiektywnych dowodów, iż podatnik, któremu towary lub usługi stanowiące podstawę prawa odliczenia zostały dostarczone lub wyświadczone, wiedział lub powinien wiedzieć, ze przez nabycie owych towarów lub usług, uczestniczy on w transakcji biorącej udział w oszustwie w podatku VAT popełnionym przez dostawcę lub inny podmiot występujący na wcześniejszym lub późniejszym etapie w łańcuchu dostaw lub usług.

W wyroku w sprawie C-18/13 Maks Pen Trybunał wskazał zatem wprost, że podatnik może odliczyć podatek naliczony wynikający z faktury wystawionej przez podmiot inny niż faktyczny wykonawca świadczenia. TSUE wskazał jednocześnie, że prawo to może zostać potencjalnie zakwestionowane, jednakże wyłącznie w sytuacji, w której udowodnione zostanie, że podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć, że uczestniczy w oszustwie podatkowym. Ciężar dowodu spoczywa zaś w tym przypadku na organach podatkowych, które zobowiązane są do wykazania ww. okoliczności na podstawie obiektywnych dowodów.

Jan Czerwiński
Radca Prawny, Partner

jan.czerwinski@dzp.pl