Powiernik a opodatkowanie dywidendy

Cypr, mimo zmian wprowadzanych w polsko – cypryjskiej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania (UPO), nadal pozostaje atrakcyjną jurysdykcją, która pozwala na znaczne oszczędności w opodatkowaniu. Warto podkreślić, że do momentu ratyfikowania zmian do UPO przez Prezydenta, obowiązuje ona w obecnym brzmieniu tj. pozwala m.in. na zmniejszenie opodatkowania dywidendy z 19 do 9 %. Pytanie jednak czy zawsze obniżenie stawki podatku będzie miało zastosowanie? Otóż ograny podatkowe twierdzą, że nie.

Praktyką stosowaną na rynku, jest zawieranie umowy powierniczej („Declaration of Trust”) na podstawie której, powiernik obejmuje udziały w spółce w swoim imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej (na potrzeby niniejszego wpisu nazwijmy ją Panem X). Na podstawie takiej umowy powiernik wykonuje zarząd nad udziałami w spółce na rzecz Pana X i za sprawowanie przedmiotowego zarządu dostaje wynagrodzenie. Mechanizm taki ma wiele zalet m.in. pozwala faktycznemu właścicielowi udziałów (Panu X) zdelegować wykonywanie wszelkich praw korporacyjnych związanych z udziałami na powiernika oraz pozwala zachować anonimowość (w odpowiednim rejestrze przedsiębiorców powiernik widnieje jako udziałowiec spółki, w której de facto faktycznym właścicielem udziałów jest Pan X, na rzecz którego powiernik wykonuje wyłącznie zarząd udziałami). Okazuje się jednak, że takie rozwiązanie może ze sobą nieść określone ryzyko.
Otóż organy podatkowe (por. interpretacja wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, sygn . IPPB5/423-1060/11-4/PS) twierdzą, iż w sytuacji gdy nastąpi wypłata dywidendy do powiernika w wykonaniu umowy powierniczej, którą zawarł z Panem X, a następnie jej przekazanie Panu X , Pan X nie będzie mógł skorzystać z korzyści jakie daje UPO.
Zdaniem organów podatkowych, art. 10 UPO (który reguluje opodatkowanie dywidendy) ma zastosowanie wyłącznie w przypadkach, kiedy występuje wypłata dywidendy, ze spółki będącej rezydentem jednego państwa do spółki/osoby będącej rezydentem drugiego państwa. Istotny jest również fakt istnienia tytułu prawnego do prawa majątkowego, z tytułu którego dywidenda jest wypłacana. Pojęcie „dywidendy” zaś rozumiane jest jako przekazanie zysków udziałowcom spółki. Oznacza to, zdaniem organów podatkowych, że dochody uzyskane przez Pana X, w sytuacji otrzymania środków pieniężnych za pośrednictwem powiernika, nie mogą być zakwalifikowane jako jego dochód z dywidendy. Zdaniem organów podatkowych dochód taki stanowić będzie w rozumieniu UPO inny dochód uregulowany w art. 22 UPO i w rezultacie będzie podlegał opodatkowaniu wyłącznie w Polsce (w rezultacie zarówno obniżenie stawki podatku w przypadku osoby fizycznej jak i zastosowanie zwolnienia w przypadku osoby prawnej jest niemożliwe).

Wydaje się, iż takie podejście do jest ryzykowna i zbyt daleko idące. Organy podatkowe zapominają o istnieniu tzw. klauzuli „beneficial owner”, do którego to podmiotu mają zastosowanie poszczególne postanowienia UPO. Mianem „beneficial owner” określa się zaś podmiot mający pełne prawo faktycznego korzystania z otrzymywanych środków. Innymi słowy, jest to właściciel ekonomiczny, a nie tylko prawny otrzymanych środków. Z tego względu, teorię organów podatkowych należy uznać na błędną.