Share
Polski Ład w ostatnich dniach to temat numer jeden internetowych publikacji o tematyce podatkowej. Planowane zmiany przepisów w opublikowanym projekcie ustawy dotyczą szeregu kwestii istotnych dla podatników m.in. zmiany opodatkowania działalności gospodarczych oraz obowiązku przesyłania ksiąg rachunkowych do urzędu skarbowego. Na 226 stronach projektu ustawy oraz 229 stronach uzasadnienia znalazło się również miejsce dla zagadnienia cen transferowych. Oto co nas czeka w rzeczywistości Nowego Ładu w obszarze cen transferowych.
Ciągłe zmiany w cenach transferowych
W ostatnich kilu latach jedyną stałą rzeczą w cenach transferowych jest zmiana. Polskie przepisy dotyczące cen transferowych zmieniały się istotnie w latach 2017 i 2019. Obecnie, gdy praktyka stosowania wprowadzonych nie tak dawno przepisów dopiero się kształtuje planowane są kolejne istotne zmiany jako element pakietu Polskiego Ładu. Czy zmiany te będą zasadnicze i istotnie wpłyną na zakres obowiązków podatników zobowiązanych do stosowania zasady ceny rynkowej w transakcjach z podmiotami powiązanymi? Lektura projektu Polskiego Ładu oraz uzasadnienia podpowiada, że prawidłową odpowiedzią jest „nie”. Przede wszystkim należy zauważyć, że projektowane zmiany w ustawie CIT oraz ustawie PIT mają zasadniczo charakter doprecyzowujący oraz nieznacznie modyfikujący aktualnie obowiązujące reguły. Proponowane zmiany w zakresie cen transferowych przyczynią się do niewielkiego ograniczenia obowiązków nałożonych na podatników oraz wydłużenia terminów na wywiązanie się z obowiązków dokumentacyjnych i sprawozdawczych. Niestety proponowane zmiany nie kończą się na ułatwieniach w obszarze cen transferowych, gdyż w ramach Polskiego Ładu rozszerzono także zakres odpowiedzialności karnej skarbowej związanej z materią cen transferowych. Szczegóły wybranych zmian w zakresie TP przedstawiam poniżej.
„Na plus” – mniej obowiązków, doprecyzowane reguły, dłuższe terminy
Oświadczenie TP w ramach TPR
Pewnym uproszczeniem jest planowana rezygnacja z oświadczenia o posiadaniu dokumentacji oraz rynkowym charakterze cen jako odrębnego dokumentu składanego do urzędu. Zgodnie z projektem uchylone zostaną przepisy na podstawie których podatnicy aktualnie składają oświadczenia TP (art. 11n ustawy CIT oraz art. 23y ustawy PIT), a jednocześnie przepisy dotyczące formularzy TPR (art. 11t ustawy CIT oraz art. 23zf ustawy PIT) po zmianie będą wskazywać, że formularz TPR obejmuje również „oświadczenie podmiotu o tym, że lokalna dokumentacja cen transferowych została sporządzona zgodnie ze stanem rzeczywistym, a ceny transferowe objęte tą dokumentacją są ustalane na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane”.
W efekcie zamiast dwóch odrębnych dokumentów, podatnicy będą zobowiązani do złożenia wyłącznie jednego formularza TPR o bardziej rozbudowanym zakresie. Jednocześnie proponowane zmiany dotyczą również podpisywania formularza TPR – po nowelizacji TPR będzie podpisywany przez:
- Osobę fizyczną składającą TPR w związku z własną działalnością,
- Osobę upoważnioną przez przedsiębiorcę zagranicznego do reprezentowania go w oddziale – w przypadku – w przypadku oddziałów przedsiębiorców zagranicznych,
- Kierownika jednostki w rozumieniu ustawy o rachunkowości (w przypadku zarządu wieloosobowego z zachowaniem reguł reprezentacji).
Jednocześnie projekt umożliwi podpisanie TPR przez pełnomocnika, przy czym katalog pełnomocników ma być ograniczony do prokurenta działającego zgodnie z zasadami reprezentacji oraz pełnomocników profesjonalnych (adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych lub biegłych rewidentów). Z perspektywy podatników zmianę dotyczącą możliwości podpisania TPR zawierającego oświadczenie TP przez pełnomocnika należy uznać za szczególnie istotne ułatwienie biorąc pod uwagę perturbacje w bieżącej działalności podatników związane z koniecznością zorganizowania podpisów wszystkich członków zarządu pod oświadczeniem TP na gruncie aktualnie obowiązujących przepisów..
Wydłużenie terminów
Dotychczasowe reguły zobowiązywały podatników do sporządzenia dokumentacji lokalnej w terminie 9 miesięcy od zakończenia roku obrotowego. W tym samym terminie konieczne było złożenie oświadczenia i formularza TPR. W okresie pandemii terminy zostały wydłużone w ramach „Tarcz antykryzysowych” natomiast w ramach Polskiego Ładu proponowane jest wydłużenie terminów na stałe. Zgodnie z przedstawionym projektem podatnicy na sporządzenie dokumentacji cen transferowych otrzymają dodatkowy miesiąc na przygotowanie dokumentacji lokalnej (tj. termin 10 miesięcy od zakończenia roku obrotowego) oraz dodatkowe dwa miesiące na złożenie formularza TPR (tj. 11 miesięcy od zakończenia roku obrotowego).
Nowe zwolnienia od obowiązku przygotowania dokumentacji
Do katalogu transakcji zwolnionych z obowiązku ujęcia w dokumentacji cen transferowych dodano:
- Transakcje objęte porozumieniem podatkowym oraz porozumieniem inwestycyjnym,
- Transakcje objęte safe harbour dla pożyczek, kredytów, obligacji,
- Transakcje „czystego refakturowania”.
Pojęcie „czystego refakturowania”, którym posługuje się uzasadnienie do ustawy, oznacza refaktury, które spełniają następujące pięć warunków:
- w transakcji nie powstaje wartość dodana i rozliczenie następuje bez marży lub narzutu zysku,
- rozliczenia następuje bez zastosowania klucza alokacji,
- rozliczenie nie jest związane z inną transakcją kontrolowaną,
- rozliczenie następuje niezwłocznie po dokonaniu zapłaty na rzecz podmiotu niepowiązanego,
- kontrahent nie jest podmiotem mającym siedzibę w „raju podatkowym”.
Jednocześnie proponowane zmiany przepisów dot. zwolnienia dla transakcji krajowych pozwolą na objęcie tym zwolnieniem także transakcji dokonywanych z zakładem należącym do powiązanego nierezydenta położonym w Polsce pod warunkiem, że całość transakcji będzie dla celów podatkowych rozliczana w Polsce.
Rozszerzenie katalogu zwolnień od obowiązku przygotowania dokumentacji jest dobrą wiadomością dla podatników. W szczególności pozytywnie należy ocenić dodane do katalogu transakcji zwolnionych „czystego refakturowania”.
Dokumentacje bez analizy cen transferowych
W ramach projektowanych zmian przewidziano także uproszczenie polegające na zwolnieniu z obowiązku przygotowania analiz cen transferowych dla mikroprzedsiębiorców oraz małych przedsiębiorców oraz transakcji z rajami podatkowymi.
Zwolnienie najmniejszych podmiotów od obowiązku przygotowania analizy cen transferowych uwolni je od kosztów jakie mogą być związane z taką analizą. Jednocześnie brak obowiązku sporządzenia analizy dla transakcji z rajami podatkowymi jest szczególnie istotny z uwagi na problemy praktyczne. Podatnicy często nie mają możliwości przygotowania analizy dla transakcje dokonywanych z niepowiązanymi podmiotami mającymi siedzibę w raju podatkowym z uwagi na brak dostępu do danych kontrahenta, które mogą być kluczowe dla prawidłowego zastosowania metod cen transferowych.
Nieodpłatne świadczenia a oświadczenie o rynkowym charakterze cen
Modyfikując przepisy dotyczące formularza TPR w ustawie CIT oraz ustawie PIT może zostać dodany przepis wskazujący, że w przypadku otrzymania nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw lub innych świadczeń w naturze stanowiących przychód, ceny transferowe uważa się za ustalane na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane, jeżeli przychód ten został dla celów podatkowych wykazany zgodnie z zasadą ceny rynkowej. Proponowane doprecyzowanie można uznać za korzystne dla podatników.
„Na minus” – kary KKS, dokumentacja grupowa dla każdej grupy kapitałowej
Zakres odpowiedzialności karno-skarbowej
Niestety nie wszystkie zmiany są korzystne dla podatników. W ramach projektu Polskiego Ładu zawarto również propozycję modyfikacji KKS w zakresie przepisów powiązanych z obowiązkami w zakresie cen transferowych. Zmiany te w części zwiększają zakres odpowiedzialności karno-skarbowej, zmianie nie ulega za to maksymalna wysokość kary tj. do 720 stawek dziennych (w roku 2021 do ok. 26 mln PLN).
Zgodnie z projektem nowe brzmienie art. 56c KKS oraz art. 80e KKS dopuszcza możliwość zastosowania kary grzywny w wysokości 720 stawek dziennych wobec osób, które wbrew obowiązkowi:
- nie sporządzają lokalnej dokumentacji cen transferowych,
- nie dołączają do dokumentacji lokalnej dokumentacji grupowej cen transferowych,
- sporządzają dokumentację niezgodnie ze stanem rzeczywistym,
- nie złożyły formularza TPR,
- składając TPR podają w nim dane niezgodne z dokumentacja cen transferowych lub niezgodne ze stanem rzeczywistym.
Ponadto złożenie formularza TPR po terminie zagrożone jest karą grzywny do 240 stawek dziennych (ok. 9 mln PLN w 2021 roku).
W porównaniu do aktualnie obowiązujących przepisów należy wskazać, że proponowane zmiany zwiększają zakres odpowiedzialności (dołączenie dokumentacji grupowej cen transferowych do dokumentacji lokalnej nie jest objęte odpowiedzialnością KKS na gruncie aktualnych przepisów). Zmiany mogą poszerzyć również krąg osób odpowiedzialnych, bowiem o ile na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów odpowiedzialność związana jest ściśle z oświadczeniem (podpisywanym w spółkach kapitałowych przez zarząd) i TPR, to w przypadku proponowanego nowego brzmienia odpowiedzialność będzie spoczywać na każdym kto jest odpowiedzialny za przygotowanie dokumentacji cen transferowych i może objąć np. dyrektora finansowego nie będącego członkiem zarządu.
Dokumentacja grupowa dla wszystkich grup kapitałowych
W ramach Polskiego Ładu znajdują się także zmiany, które przyczynią się do zwiększenia obowiązków dokumentacyjnych niektórych podatników. W tym zakresie należy wskazać, że zmiana art. 11p ust. 1 ustawy CIT oraz zmiana art. 23zb ust. 1 ustawy PIT powoduje, że do dołączenia do dokumentacji lokalnej cen transferowych dokumentacji grupowej, będą zobowiązani wszyscy podatnicy należący do grup kapitałowych, których sprawozdania finansowe są konsolidowane metodą pełną lub proporcjonalną. W aktualnie obowiązujących przepisach do dołączenia dokumentacji grupowej byli zobowiązani podatnicy należący do grup które przekroczyły próg 200 mln PLN skonsolidowanych przychodów w roku poprzedzającym.
Adrian Gurec
Doradca Podatkowy, Tax Manager
adrian.gurec@dzp.pl
