Uzasadniony cel gospodarczy przy połączeniu spółek (ETS)

W sytuacji połączenia spółek, gdy spółka przejmowana nie prowadzi żadnej działalności, nie ma żadnych udziałów finansowych i przynosi spółce przejmującej jedynie straty w znacznej wysokości i spowodowane nieznanymi przyczynami – nawet jeżeli osiągnięto dzięki temu szereg oszczędności w zakresie kosztów strukturalnych – to tego typu połączenie może zostać uznane za nieuzasadnione celami gospodarczymi. W konsekwencji, takie połączenie będzie uznane za nadużycie prawa.

Takie stanowisko wyraził Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 10 listopada 2011 r. w sprawie Foggia przeciwko Secretario de Estado dos Assuntos Fiscais (sygn. akt: C-126/10).

Sprawa będąca przedmiotem wyroku dotyczyła prawa do rozliczenia przez portugalską spółkę przejmującą strat podatkowych spółek przejętych. Zgodnie z art. 15 Dyrektywy 2009/133 (dawniej art. 11 Dyrektywy 90/434) w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie do łączenia spółek, jeżeli operacja łączenia spółek przeprowadzona została bez uzasadnionego celu gospodarczego, wówczas taka czynność traci możliwość korzystania z przywilejów podatkowych wynikających z Dyrektywy. Brak uzasadnionego celu gospodarczego stanowi w świetle Dyrektywy oszustwo podatkowe lub też jego nadużycie.

Przedmiotem rozważań Trybunału była interpretacja ,,uzasadnionego celu gospodarczego”. Trybunał na wstępie uznał, że uzasadnionym celem gospodarczym jest operacja połączenia spółek mająca przynieść różnorodne korzyści, pod warunkiem, że korzyści o charakterze podatkowym nie są przeważające dla przeprowadzenia operacji. TSUE wskazał również na wypracowane przez siebie we wcześniejszych wyrokach stanowisko, że przy ocenie czy dana operacja nie została przeprowadzona w sposób uzasadniony celem gospodarczym, nie powinno się opierać wyłącznie na wcześniej określonych kryteriach ogólnych, ponieważ zachowanie to prowadziłoby do wykraczania przez właściwe organy poza zakres niezbędny do zapobiegania zjawiskom nadużycia prawa czy oszustw podatkowych. Ponadto, Trybunał uznał, że gdyby za każdym razem przy łączeniu spółek przyjmować, że oszczędność kosztów strukturalnych wynikających np. z redukcji kosztów zarządzania stanowi uzasadniony cel gospodarczy, to uniemożliwiałoby to osiągnięcie celu przewidzianego przez Dyrektywę.

Wobec przytoczonych argumentów Trybunał uznał, że wskazany charakter połączenia spółek może zostać uznany za próbę nadużycia prawa i nie stanowi uzasadnionego celu gospodarczego.

Grzegorz Sprawka
Adwokat, Doradca Podatkowy, Partner

grzegorz.sprawka@dzp.pl