Rada ECOFIN za tymczasowym stosowaniem ogólnego mechanizmu odwrotnego obciążenia VAT

W dniu 2 października 2018 r. Rada ECOFIN (Rada do Spraw Gospodarczych i Finansowych, na której forum zbierają się ministrowie gospodarki i finansów ze wszystkich państw członkowskich) uzgodniła wniosek, który umożliwi tymczasowe odstępstwa od powszechnych zasad VAT, w celu efektywniejszego zapobiegania oszustwom.

Proponowana zmiana dyrektywy pozwoli państwom członkowskim, które są najbardziej dotknięte oszustwami związanymi z podatkiem VAT na tymczasowe stosowanie ogólnego mechanizmu odwrotnego obciążenia VAT. Będzie też stanowić krótkoterminowe rozwiązanie służące ograniczeniu nadużyć finansowych w oczekiwaniu na trwające negocjacje w sprawie nowego i ostatecznego systemu VAT.

O projekcie Komisja Europejska w sprawie nowelizacji dyrektywy VAT z 21 grudnia 2016 r. dotyczącej powszechnego mechanizmu odwrotnego obciążenia (ang. reverse charge) informowaliśmy w naszym poprzednim wpisie.

Powody, dla których przyjęto dyrektywę

Słabe strony obowiązującego obecnie systemu VAT sprawiają, że państwa członkowskie są podatne na oszustwa, skutkujące nierzadko poważnymi konsekwencjami dla ich budżetów. Oszustwa w VAT dotyczą w szczególności transakcji transgranicznych.

Najczęściej spotykanym rodzajem tego typu przestępstw jest oszustwo w postaci karuzeli VAT, w ramach której podmioty uczestniczące w procederze w celu uchylania się od zapłaty podatku VAT należnego lub nieuprawnionego domagania się zwrotu VAT stwarzają iluzję okrężnego ruchu towarów między państwami członkowskimi UE.

Mechanizm odwrotnego obciążenia może być już stosowany, ale nie w sposób ogólny. Zgodnie z obowiązującymi przepisami jest on ograniczony do wcześniej określonego wykazu sektorów. Może być stosowany przez państwo członkowskie, które powiadomiło Komisję ds. VAT o stosowaniu takiego mechanizmu i przekazało niezbędne informacje określone w Dyrektywie VAT.

Ogólny mechanizm odwrotnego obciążenia

Państwa członkowskie będą mogły korzystać z ogólnego mechanizmu odwrotnego obciążenia (ang. generalised reverse charge mechanism lub GRCM) jedynie w odniesieniu do krajowych dostaw towarów i świadczenia usług o wartości powyżej 17 500,00 EUR za transakcję w okresie do 30 czerwca 2022 r.  przy spełnieniu jednocześnie bardzo rygorystycznych warunków.

Środek ten będzie mógł być zastosowany wyłącznie przez państwa członkowskie, w których 25% strat w obszarze VAT wynika z przestępstw karuzelowych. Pozostałe warunki przewidują m.in., że państwa takie będą musiały wprowadzić wobec wszystkich podatników (zwłaszcza tych, którzy podlegaliby mechanizmowi) odpowiednie, skuteczne obowiązki w zakresie raportowania elektronicznego. Wśród innych wymogów należy wymienić także to, że państwo członkowskie zainteresowane zastosowaniem przedmiotowego mechanizmu będzie musiało między innymi ustanowić odpowiednie i skuteczne obowiązki w zakresie sprawozdawczości elektronicznej dla wszystkich podatników, a w szczególności tych, do których miałby zastosowanie ten mechanizm.

GCRM będzie mógł być stosowany przez państwo członkowskie wyłącznie wtedy, gdy spełni ono kryteria kwalifikowalności, a Rada wyrazi na to zgodę.

Hartwig Löger, minister finansów Austrii, która obecnie sprawuje prezydencję Rady Unii Europejskiej stwierdził, że:

„Dyrektywa ta zapewni rozwiązanie dla państw członkowskich, które stoją w obliczu endemicznych oszustw karuzelowych. Jest to środek wyjątkowy, ograniczony w czasie, który może okazać się skutecznym sposobem zwalczania oszustw związanych z VAT”.

Stanowisko Polski ws. ogólnego mechanizmu odwrotnego obciążenia

Zgodnie z komunikatem zamieszczonym na stronie Ministerstwa Finansów Polska nie planuje stosowania tego mechanizmu, gdyż w ramach realizowanej strategii walki z oszustwami w VAT i redukowania luki VAT wprowadza rozwinięte narzędzia analityczne (np. JPK, STIR) oraz alternatywne sposoby rozliczania VAT, takie jak mechanizm podzielonej płatności (Split Payment).

Dyrektywa ma zostać przyjęta bez dalszych dyskusji, po wydaniu opinii przez Parlament Europejski.