Usługa likwidacji szkód a zwolnienie z VAT

W interpretacji, organ wskazał, które z usług wykonywanych w ramach likwidacji szkód, mogą korzystać ze zwolnienia z VAT, a które z takich usług powinny być wyłączone z zakresu zwolnienia. Należy zauważyć, iż ustawa o VAT przewiduje dwa rodzaje zwolnień z VAT odnośnie działalności ubezpieczeniowej. Zwolniona z VAT jest zarówno usługa ubezpieczeniowa (art. 43 ust. 1 pkt 37) jak i usługi pomocnicze, które stanowią odrębną całość i są właściwe oraz niezbędne do świadczenia tej usługi (art. 43 ust. 13 w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT). To drugie zwolnienie nie dotyczy jednak elementu usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych.

Organ zauważył, że pojęcie „likwidacji szkód” nie zostało zdefiniowane w obowiązujących przepisach. Zwrócił natomiast uwagę, iż w praktyce rynkowej za usługi likwidacji szkód ubezpieczeniowych uznawane są czynności wykonywane w ramach ustalania przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych, a także ustalania wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń należnych uprawionym z umów ubezpieczenia. Czynności te mogą zostać potraktowane jako usługi ubezpieczeniowe, o ile są wykonywane w imieniu i na rzecz zakładów ubezpieczeniowych. W interpretacji, organ zajął się jednak zwolnieniem usługi likwidacji szkód, która wykonywana jest przez podmioty zewnętrzne, tj. w ramach outsourcingu.

Zdaniem Ministra Finansów, ze zwolnienia jako usługi ubezpieczeniowej wyłączone są usługi, określone przez Ministra, jako tzw. usługi techniczne. Do usług tego rodzaju zaliczono czynności ustalania przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych, jak również ustalania wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia, a także wypłacania odszkodowań i innych świadczeń należnych z tych umów. Usługi te są co prawda traktowane jako usługi ubezpieczeniowe w rozumieniu ustawy o działalności ubezpieczeniowej, ale pozostaje to bez znaczenia dla VAT. Zwolnienie to przysługiwałoby jednak podmiotowi działającemu, jako ubezpieczyciel w ramach umowy zawartej z podmiotem objętym ochroną.

Biorąc pod uwagę treść przepisu art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, Minister Finansów wyjaśnił, iż zwolnieniu nie podlegają także czynności stanowiące element usługi ubezpieczeniowej, które nie są dla tej usługi ubezpieczeniowej właściwe, specyficzne. Niektóre usługi wykonywane w ramach likwidacji szkód trudno w ocenie Ministra Finansów uznać za specyficzne dla usługi ubezpieczeniowej, ponieważ mogą występować również w innych dziedzinach życia np. wynajem samochodu zastępczego czy też zorganizowanie pomocy w miejscu zdarzenia. Usługi te nie mogą zostać objęte zwolnieniem, niezależnie od tego czy usługa świadczona jest w imieniu i na rzecz zakładów ubezpieczeń czy też podmiotów niebędących zakładami ubezpieczeń.

W tym kontekście należy jednak zwrócić uwagę na sprzeczny z ww. poglądem wyrok NSA z 8 maja 2012 r., sygn. I FSK 268/12, w którym sąd uznał, iż tzw. usługi assistance (kompleksowa pomoc drogowa, w ramach której świadczona jest usługa obejmująca zapewnienie pomocy w przypadku unieruchomienia pojazdu na skutek wypadku, awarii lub zdarzenia losowego) mogą korzystać ze zwolnienia z VAT jako usługi pomocnicze do usług ubezpieczeniowych.

Z drugiej strony, Minister uznał, że niektóre czynności, określane ogólnie „rozpatrywaniem roszczeń” i wykonywane w ramach procesu likwidacji szkód, a sprowadzające się w istocie do weryfikacji informacji wynikających z dokumentacji dotyczącej zdarzenia objętego ubezpieczenia z zapisami polisy ubezpieczeniowej, prowadzonej w celu upewnienia się czy posiadacz polisy ma prawo do składanego roszczenia i w jakiej kwocie ubezpieczyciel uzna to roszczenie, mogą korzystać ze zwolnienia z VAT, ponieważ wypełniają przesłanki określone w art. 43 ust. 13 ustawy o VAT.

Podsumowując własne stanowisko Minister Finansów wskazał, że rozstrzygnięcia podejmowane w zakresie zwolnienia z VAT usług likwidacji szkód wymagają odrębnej analizy w zależności od konkretnego stanu faktycznego każdej sprawy i interpretacji wskazanych przepisów ustawy o VAT.

Paweł Suchocki
Doradca Podatkowy, Tax Manager

pawel.suchocki@dzp.pl