Ogólnie sformułowane zawiadomienie skutkuje zawieszeniem biegu terminu przedawnienia

Naczelny Sąd Administracyjny („NSA”) dnia 18 czerwca 2018 r., w składzie 7 sędziów, podjął uchwałę o sygn. akt I FPS 1/18, („Uchwała NSA”), zgodnie z którą nawet ogólnie sformułowane zawiadomienie o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia („zawiadomienie”) wywołuje skutek w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Skutki Uchwały NSA

Uchwała NSA zakończyła istniejące w orzecznictwie sądów administracyjnych rozbieżności w zakresie tego, jakie elementy powinno zawierać skierowane do podatnika zawiadomienie. Zgodnie z treścią Uchwały NSA:

„Zawiadomienie podatnika dokonane na podstawie art. 70c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) informujące, że z określonym co do daty dniem, na skutek przesłanki z art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego podatnika za wskazany okres rozliczeniowy, jest wystarczające do stwierdzenia, że nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia tego zobowiązania na podstawie art. 70 § 6 pkt 1 wyżej wymienionej ustawy.”

Z Uchwały NSA wynika, że aby doszło do zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego wystarczające jest, aby w zawiadomieniu znalazły się następujące elementy:

1. z jakim dniem następuje zawieszenie biegu terminu przedawnienia;
2. jakie zobowiązanie podatkowe nie ulega przedawnieniu (w jakim podatku i za jaki okres rozliczeniowy);
3. wskazane podstawy zawieszenia.

Co jednak kluczowe w zakresie spełnienia ww. przesłanki nr 3, wystarczające jest powołanie się przez organy podatkowe na art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej. Nie jest nawet konieczne cytowanie tego przepisu. Tym samym, w zawiadomieniu nie muszą znaleźć się informacje o okolicznościach i powodach wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, a także o przesłankach oraz zakresie tego postępowania. Organy podatkowe nie muszą nawet powoływać konkretnej jednostki redakcyjnej kodeksu karnego skarbowego.

Konstytucyjność regulacji

NSA w ustnych motywach rozstrzygnięcia (brak jest jeszcze pisemnego uzasadnienia Uchwały NSA) wskazał, iż funkcją zawiadomienia jest powiadomienie podatnika o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia. Chodzi więc o wywołanie u niego stanu świadomości co do skutku takiego zawiadomienia i jego przyczynie. Tym samym, niezbędne jest jedynie, żeby podatnik został poinformowany o fakcie zawieszeniu biegu terminu przedawnienia. Jednocześnie zwrócono uwagę, że Ordynacja podatkowa nie zawiera szczegółowych przepisów odnośnie niezbędnych elementów zawiadomienia.

Uzasadniając własne stanowisko NSA odwołał się do treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego („TK”) z dnia 17 lipca 2012 r. sygn. P 30/11, w którym za niekonstytucyjny został uznany uprzednio obowiązujący art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej. Stwierdzona przez Trybunał Konstytucyjny niekonstytucyjność tkwiła tylko w braku zawiadomienia podatnika o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia. Jak bowiem podkreślał TK:

„(…) z chwilą upływu 5-letniego terminu przedawnienia podatnik musi zostać poinformowany, że przedawnienie nie następuje, bo jego bieg został zawieszony w związku z wszczęciem postępowania karnoskarbowego.”

Mając na uwadze treść ww. wyroku TK, NSA stwierdził, że ogólnie sformułowanie zawiadomienia nie narusza standardów konstytucyjnych i praw podatnika. Tego rodzaju zawiadomienie spowoduje bowiem, że podatnik powziął wiadomość o tym, iż bieg terminu przedawnienia uległ zawieszeniu, a to w ocenie NSA jest wystarczające.

Komu doręczyć zawiadomienie?

Nierozstrzygnięta pozostaje jednak kwestia tego, komu powinno się doręczać zawiadomienie, w sytuacji w której podatnik ustanowił w sprawie profesjonalnego pełnomocnika.W zakresie tego, czy w takim przypadku zawiadomienie powinno być kierowane do podatnika, czy też do ustanowionego w sprawie pełnomocnika, nadal istnieją rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych.

Kwestia doręczeń nie była jednak przedmiotem Uchwały NSA. Tym samym Uchwała NSA nie pozbawiła podatników możliwości podnoszenia argumentów o nieskuteczności wystosowanego przez organy podatkowe zawiadomienia. Powołując się na jedną z linii orzeczniczych nadal można starać się kwestionować skuteczność zawiadomienia z uwagi na to, iż zostało ono doręczono podatnikowi, a nie ustanowionemu w sprawie pełnomocnikowi.