ShareNa podpis Prezydenta RP czeka ustawa z dnia 16 października 2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych.
Ustawa poza zmianami w zakresie cen transferowych, zakłada również wprowadzenie od 1 lipca 2020 r. do Ordynacji podatkowej przepisów dotyczących Programu Współdziałania (Co-operative Compliance).
Program Współdziałania (Program)
Celem wprowadzenia Programu jest zapewnianie prawidłowości rozliczeń podatkowych dokonywanych przez największych podatników, mających istotny wpływ na gospodarkę i dochody budżetowe państwa, poprzez udzielanie im przez organy podatkowe bieżącego wsparcia w stosowaniu prawa podatkowego.
Warunkiem przystąpienia podatnika do Programu jest zawarcie z Szefem Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) Umowy o współdziałanie (Umowa). Ustawa zakłada, że z wnioskiem o zawarcie Umowy, może zwrócić się podatnik CIT, którego przychody w poprzednim roku podatkowym przekroczyły równowartość 50 000 000 euro.
Podpisanie Umowy poprzedza weryfikacja mechanizmów samokontroli podatkowej wdrożonej przez podatnika oraz poprawności dotychczasowego realizowania obowiązków podatkowych. Weryfikacja jest dokonywana w ramach wstępnego audytu podatkowego realizowanego przez Szefa KAS (audyt wstępny), który w swej ocenie opiera się między innymi o niezależny audyt funkcji podatkowej wykonany na rzecz podatnika przez spółki doradztwa podatkowego, firmy audytorskie, doradców podatkowych lub biegłych rewidentów. Wymaga podkreślenia, że audytorem funkcji podatkowej nie może być w m.in. podmiot wykonujący na rzecz podatnika usługi doradztwa podatkowego lub prawnego.
Podpisanie Umowy stanowi przystąpienie do Programu Współdziałania i jest równoznaczne z rozpoczęciem pogłębionej współpracy pomiędzy podatnikiem i KAS. Co również wymaga zaznaczenia, ostateczna decyzja o zawarciu Umowy należy do Szefa KAS.
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy:
„Po podpisaniu umowy Krajowa Administracja Skarbowa staje się kolejną „linią obrony” podatnika przed popełnieniem ewentualnych błędów podatkowych.”
Ponadto:
„Program pozwala na zmniejszenie lub nawet zniwelowanie opłacalności agresywnego planowania podatkowego poprzez zapewnienie gwarancji pewności prawa podatkowego w czasie rzeczywistym, co w długoterminowej perspektywie czasowej może być dla podatnika bardziej opłacalne niż ryzykowny udział w optymalizacji”.
W trakcie obowiązywania Umowy Szef KAS wykonuje podatkowy audyt o charakterze ciągłym (audyt monitorujący).
Podatnicy zawierając Umowę zobowiązują się m.in. ujawniać KAS wszelkie informacje istotne dla opodatkowania i istotne zagadnienia podatkowe, które mogą stać się źródłem sporu między podatnikiem a organem, wskazywać zidentyfikowane ryzyka podatkowe oraz dostarczać odpowiedzi na pytania otrzymane od KAS.
Umowa jest zawierana na czas nieokreślony i może zostać wypowiedziana przez podatnika w dowolnym momencie. Szef KAS może ją wypowiedzieć tylko w przypadkach określonych w ustawie.
Porozumienie podatkowe (Porozumienie)
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy, Porozumienie jest instrumentem prawnym, dostosowanym do zasad odformalizowanej i dobrowolnej współpracy, wiążące obie strony i gwarantujące przestrzeganie przez nie ustaleń w zakresie kwestii spornych lub wątpliwych.
Szef KAS może zawrzeć z podatnikiem będącym stroną Umowy Porozumienie w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego, ustalania cen transferowych, braku zasadności zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, wysokości prognozowanego na następny rok podatkowy zobowiązania podatkowego w CIT lub innej, niezbędnej dla zapewnienia prawidłowej realizacji Umowy.
W myśl ustawy, udział w Programie nie odbiera podatnikowi możliwości skorzystania z innych instytucji prawa podatkowego. W przypadku gdy strony Umowy podejmą próbę zawarcia Porozumienia, ale nie uda im się dojść do zgodnego stanowiska, wówczas sporne zagadnienie może być rozwiązane przy wykorzystaniu innych procedur przewidzianych przez Ordynację podatkową. Ponadto podatnik może w dowolnym momencie wypowiedzieć Porozumienie.
Jednym z ekonomicznych argumentów mających zachęcić do zawierania Umów jest obniżenie w stosunku do podatników, którzy zawarli Porozumienie o połowę wysokości opłat z tytułu wydania opinii zabezpieczającej oraz uprzedniego porozumienia cenowego
Odsetki od zaległości podatkowych
Kolejną zachętą o charakterze ekonomicznym jest możliwość uniknięcia lub ograniczenia konsekwencji dopuszczenia się nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych w postaci obowiązku zapłaty odsetek za zwłokę.
Jeżeli w wyniku audytu wstępnego, realizowanego przed zawarciem Umowy, w okresie objętym audytem lub w okresach wcześniejszych, zostaną stwierdzone nieprawidłowości w zakresie realizacji obowiązków podatkowych, podatnik składając deklarację lub korektę deklaracji usuwającą te nieprawidłowości jest uprawniony do zastosowania preferencyjnej stawki odsetek (50%) pod warunkiem zachowania terminów ustawowych.
Jeżeli w wyniku audytu monitorującego, realizowanego po zawarciu Umowy, zostaną stwierdzone nieprawidłowości w zakresie realizacji obowiązków podatkowych, podatnik składając deklarację lub korektę deklaracji usuwającą te nieprawidłowości nie nalicza odsetek za zwłokę pod warunkiem dochowania terminów ustawowych. Ponadto w takiej sytuacji nie wszczyna się postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe.
Współdziałanie ma przyszłość
Program Współdziałania może okazać się dla wielu podatników interesujący ze względu na korzyści w postaci możliwości zmitygowania ryzyka podatkowego i karno-skarbowego. Niedosyt pozostawia natomiast fakt, że Programem Współdziałania zostali objęci wyłącznie najwięksi podatnicy, a tym samym możliwości skorzystania z tego, jak się zdaje potrzebnego, narzędzia została pozbawiona zdecydowana większość przedsiębiorców.
Budzić wątpliwości może natomiast bardzo szeroki zakres informacji, jakie podatnicy, którzy zawrą Porozumienie, będą zobowiązani przekazywać Szefowi KAS. Zastanawiać może również, czy zakres obowiązków nakładanych na podatników zawierających Umowy jest proporcjonalny do potencjalnych korzyści jakie mogą oni na podstawie takiej swoistej współpracy osiągnąć.
